โสภณสาธารณเจตสิก ๑๙ ดวง

โสภณสาธารณเจตสิก เป็นเจตสิกที่เกิดกับโสภณจิต คือ จิตที่ดีงาม มีจำนวนทั้งหมด ๑๙ ดวง จะเห็นได้ว่า ที่กุศลจิต โสภณจิต จะเกิดขึ้นแต่ละครั้ง ต้องอาศัยโสภณเจตสิกจำนวนมากเกิดร่วมกัน มิฉะนั้นแล้วไม่สามารถสู้กำลังของอกุศลจิตได้ ในวันหนึ่งๆ

สำหรับโสภณสาธารณเจตสิก ๑๙ ดวง ขอกล่าวถึงเป็นการทบทวนโดยชื่อก่อน

๑. ศรัทธาเจตสิก ๒. สติเจตสิก ๓. หิริเจตสิก ๔. โอตตัปปเจตสิก ๕. อโลภเจตสิก ๖. อโทสเจตสิก ๗. ตัตรมัชฌัตตตาเจตสิก ๘. กายปัสสัทธิเจตสิก ๙. จิตตปัสสัทธิเจตสิก ๑๐. กายลหุตาเจตสิก ๑๑. จิตตลหุตาเจตสิก ๑๒. กายมุทุตาเจตสิก ๑๓. จิตตมุทุตาเจตสิก ๑๔. กายกัมมัญญตาเจตสิก ๑๕. จิตตกัมมัญญตาเจตสิก ๑๖. กายปาคุญญตาเจตสิก ๑๗. จิตตปาคุญญตาเจตสิก ๑๘. กายุชุกตาเจตสิก ๑๙. จิตตุชุกตาเจตสิก

หลายท่านอาจจะบอกว่า ไม่รู้จักหลายเจตสิก แต่ขณะใดที่กุศลจิตเกิด จะครบทั้ง ๑๙ เจตสิกที่เป็นโสภณสาธารณเจตสิก เป็นจิตของทุกท่าน แต่ถ้า พระผู้มีพระภาคไม่ทรงแสดง ย่อมไม่มีใครสามารถพิจารณารู้ความเป็นโสภณธรรมของเจตสิกเหล่านี้เลย เพราะไม่คุ้นหู และไม่ได้สังเกต ไม่ได้พิจารณาลักษณะสภาพของโสภณเจตสิกเหล่านั้น แต่ให้ทราบว่า ถึงแม้จะยังไม่ได้กล่าวถึงครบทั้ง ๑๙ เจตสิก ที่เป็นโสภณสาธารณะ แต่ทุกขณะที่กุศลจิตเกิด แม้ในขณะนี้เอง ก็มีโสภณสาธารณเจตสิกเกิดทั้ง ๑๙ ดวง [แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 1606]