ชาติ ชรา เป็นทุกข์ที่แท้จริงหรือไม่

ถาม   อย่างชาติ ชรา โสกะ ปริเทวะ ทุกขะ จะนับว่าเป็นทุกข์ที่แท้จริงหรือเปล่า

ส.   ทุกข์ที่แท้จริงหมายความถึงสภาพที่เกิดดับ

ผู้ฟัง    รวมในปฏิจจสมุปปาทด้วย

ส.   สภาพธรรมที่เกิดดับเป็นทุกข์

ผู้ฟัง    ถ้าจะขยายความให้ละเอียดกว่านั้นได้ไหมคะ สำหรับคำว่าทุกข์ที่แท้จริง

ส.   ทุกข์ที่แท้จริง คือ ลักษณะที่ไม่เที่ยงเป็นทุกข์ นั่นเป็นสัจจะ เป็นทุกขอริยสัจจะ ที่ใช้คำว่า ทุกข์ที่แท้จริง คือ ทุกขอริยสัจจะ หรือทุกขสัจ เพราะเหตุว่าความสุขมีจริง แต่โดยสภาพที่เป็นอริยสัจจะเป็นทุกข์ เพราะไม่เที่ยง