ถึงคิดหลังสติดับ สติก็ระลึกตามที่คิดได้

ถึงแม้ว่าคิด สติก็ระลึกรู้ได้ว่า คิด ก็เป็นนามธรรมชนิดหนึ่งเท่านั้น เพื่อจะให้ชิน แล้วก็ละคลายการที่กระวนกระวาย อึดอัด ระอา คิดว่าเป็นตัวตน เพราะว่าความจริง ความคิด ไม่ใช่ตัวตน อาศัยเหตุปัจจัยก็คิดขึ้น

พอรู้ลักษณะเย็นมาก่อน แล้วก็มีความคิดตามมาว่า เย็นเป็นรูป สติก็จะต้องรู้ว่า แม้ไม่คิดลักษณะเย็นก็มี นั่นเป็นตอนหนึ่ง เป็นสภาพหนึ่ง และจิตที่คิดว่าเย็นเป็นรูป เป็นนามธรรมชนิดหนึ่ง แล้วก็หมด แล้วก็ระลึกนามอื่นรูปอื่นต่อไป

ความสำคัญก็คือ ปัญญา กับ สติ ต้องละเอียดขึ้น ต้องมากขึ้น มากคือรู้ลักษณะของนามและรูปเพิ่มขึ้น ไม่ใช่ไปรู้อันเดียวมากๆ ไปจดจ้องอย่างนั้นไม่ใช่ เรื่องของการเจริญสติ ปกติ ธรรมดา ทุกอย่าง คนอื่นไม่มีทางจะรู้ได้เลยว่าใครกำลังเจริญสติหรือใครหลงลืมสติ