ฟังให้เข้าใจสิ่งที่กำลังมีขณะนี้
การฟังธรรมคือฟังให้เข้าใจสิ่งที่กำลังมีขณะนี้ ไม่ต้องไปหาที่ไหนเลย ไม่ใช่ เมื่อฟังเสร็จแล้วต้องไปหาธรรมอยู่ที่ไหน แต่การฟังเป็นผู้ละเอียดที่จะรู้ว่าเข้าใจลึกซึ้งในคำที่ได้ยินแค่ไหน เช่น ธรรมลึกซึ้งหรือยัง สิ่งที่มีจริงๆ เกิดจึงปรากฏ พิสูจน์ได้เลย เพราะฉะนั้นอะไรที่กำลังปรากฏขณะนี้ เพราะเกิด ใช่หรือไม่
เป็นธรรมหรือไม่ อะไรบ้างที่เป็นธรรม ก็สามารถรู้ได้ว่าเป็นธรรมทั้งนั้น จะสงสัยไหม เริ่มเข้าใจธรรม แล้วก็รู้ว่าธรรมเกิด แล้วธรรมที่เกิดต้องมีปัจจัยอาศัยกันและกันเกิดขึ้น อย่างแข็งมี เกิดเป็นแข็ง เกิดแล้วเป็นแข็ง แต่เมื่อไม่รู้ว่าแข็งอาศัยปัจจัยอะไรเกิด ก็ไม่รู้ว่าเพียงแข็งเกิดได้ เพราะมีปัจจัย แต่ถ้าสามารถรู้ได้ทั้งหมดของธรรมที่เกิดว่าต้องมีปัจจัย คือ สภาพธรรมที่อาศัยกันและกันเกิด ถ้าไม่มีสภาพธรรมที่อาศัยกันและกันเกิด อะไรๆ ก็ไม่มี แต่ขณะนี้มีแล้ว
รู้ความจริงของสิ่งที่มีในขณะนี้ว่า สิ่งที่มีขณะนี้ต้องมีการเกิดขึ้น โดยสิ่งใดก็ตามที่เกิดขึ้น ต้องมีธรรมที่อาศัยเป็นปัจจัยให้สิ่งนั้นเกิดขึ้น สิ่งนั้นจึงต่างกันหลากหลาย แต่เพราะไม่รู้ก็เลยมองเหมือนว่า มีใครทำให้เกิดขึ้น และเกิดขึ้นมาได้อย่างไร ก็เป็นการนั่งคิดสงสัย แต่แทนที่จะสงสัย แทนที่จะคิดเอง ค่อยๆ ฟังให้เข้าใจขึ้นว่า ทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดต้องมีเหตุปัจจัยอาศัยกันและกัน เพราะฉะนั้นถ้าไม่มีธรรมอะไรเลยทั้งสิ้น อะไรก็ไม่มี แต่เมื่อมีแล้วสิ่งนั้นเกิดแล้ว เพราะอาศัยธรรมที่เป็นปัจจัยสนับสนุน หรือเกื้อกูลค้ำจุนให้สภาพนั้นเกิดขึ้นร่วมกันด้วย
ไม่มีสภาพธรรมใดที่เกิดตามลำพัง แต่จะปรากฏลักษณะที่ปรากฏได้แต่ละอย่างเท่านั้นเอง แม้ว่าจะมีสภาพธรรมที่เป็นปัจจัยในที่นั้นนี่คือความลึกซึ้งของธรรม