ต้องอบรมเจริญปัญญาด้วยตนเอง

ถ . อัตตาหิ อัตตโน นาโถ ตนนั่นแหละเป็นที่พึ่งของตน สงสัยว่า บุญที่เรากระทำหรืออุทิศไปให้ผู้อื่น จะช่วยเขาได้ไหม

สุ. คำว่า ตนเป็นที่พึ่งของตน หมายความว่า ในขณะนี้ทุกท่านที่ยังไม่ได้ประจักษ์ลักษณะของธรรมตามความเป็นจริงว่าไม่ใช่ตัวตน ก็ยังคงยึดถือว่ามีตัวตนอยู่ ซึ่งไม่มีผู้หนึ่งผู้ใดสามารถจะกระทำบุญกรรมแทนกันได้ แม้แต่เรื่องของการอบรม เจริญปัญญา ก็ต้องอบรมเจริญด้วยตนเอง [แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 1614]