ชีวิตเปลี่ยนไป เพราะเข้าใจธรรม
ชีวิตจะเปลี่ยนไป ก็เพราะความเข้าใจธรรม เมื่อมีความไม่รู้ ทั้งๆ ที่สิ่งนี้เกิดดับทุกวัน ก็ไม่ได้รู้ถูกต้องตามความเป็นจริงเลยว่า ไม่ใช่เรา แต่พอได้ฟังแล้ว แม้ในขั้นต้น ก็เริ่มเห็น เริ่มเข้าใจว่า ไม่มีอะไรที่จะยั่งยืนเลย เกิดมาก็เริ่มไม่ยั่งยืนแล้ว จากเด็กค่อยๆ เติบโตขึ้นทีละวัน จากความไม่รู้ ค่อยๆ เข้าใจขึ้น แต่ว่าความเข้าใจวันนี้ ถ้าได้ฟังอีก เข้าใจเพิ่มขึ้น จะให้รู้ทันทีเป็นไปไม่ได้ ยิ่งเป็นความจริงที่ปกปิดมาในแสนโกฏกัปป์ในสังสารวัฎ จะให้รู้วันนี้ทันที เป็นไปไม่ได้ แต่ว่าสามารถที่จะเริ่มเข้าใจในขั้นการฟัง ได้ยินเดี๋ยวนี้ ไม่ใช่เมื่อสักครู่นี้เลย เห็นเดี๋ยวนี้ก็ไม่ใช่เห็นเมื่อสักครู่นี้ ความคิดในเสียงแต่ละคำ ก็ไม่ใช่ขณะก่อนนี้เลย
มีการเกิดดับสืบต่อ ซึ่งไม่ปรากฏรอยต่อของการดับ และการเกิดต่อเลย เร็วมาก ทุกสิ่งทุกอย่างชั่วคราวแสนสั้น จะเป็นคนนี้ได้อีกนานเท่าไร และจะเป็นคนนี้โดยที่ว่า มีความยึดมั่นว่า มีเรา ทั้งๆ ที่ไม่มี นี่ก็หลงแล้ว ผิดแล้ว และการที่มีเรา ก็ทำให้ต้องการแสวงหาทุกอย่างเพื่อเรา จนกว่าจะรู้ว่าไม่มีเรา และทั้งหมดไม่ใช่เฉพาะตัวเรา ไม่ว่าใครทั้งสิ้น ญาติพี่น้อง เพื่อนฝูง ต่างชาติ ต่างภาษาก็เป็นธรรมหมด โลภะ ความติดข้องเหมือนกันหมด เกิดแล้วเปลี่ยนไม่ได้ ไม่ว่าใครทั้งนั้น ความโกรธ ความขุ่นเคืองใจ ความไม่พอใจ ไม่ใช่เป็นของชาติหนึ่งชาติใด คนหนึ่งคนใด แต่เป็นลักษณะที่เกิดเมื่อไร ตรงไหน กับใคร ก็เป็นอย่างนั้น
เห็นสิ่งใด เป็นสิ่งที่ไม่ควรกระทำ เพราะมีความเข้าใจถูกต้อง ทำให้มีความเข้าใจเพิ่มขึ้น การมีความเมตตา ความเป็นมิตรก็เจริญขึ้นเพราะความเข้าใจ ทุกอย่างจะดีขึ้น เมื่อมีความเข้าใจขึ้น ถ้ายังคงเป็นเรายึดมั่นว่า เราไม่ตายหรอก พรุ่งนี้เราก็ยังอยู่ กับการที่เราคิดว่า เดี๋ยวก็ตาย จะทำอะไรก็ทำเสีย ในสิ่งที่เป็นประโยชน์ ก็ทำให้เราไม่ประมาท ในการที่จะเป็นคนดี และก็ทำความดี จนกว่าจะรู้ความจริงว่า ไม่มีเรา เพราะฉะนั้น ที่ถูกต้องที่สุด ที่เปลี่ยนไม่ได้ก็คือว่า ไม่มีเรา แต่มีธรรมที่ดีบ้าง ไม่ดีบ้างอีกมากมาย ที่ทรงแสดงไว้โดยละเอียดตามลำดับขั้น
รับฟัง ... ทุกอย่างจะดีขึ้นเมื่อมีความเข้าใจขึ้น

