ไม่มีใครเปลี่ยนแปลงธรรมได้เลย

สำหรับนิยามหรือธรรมเนียมที่เป็นธรรมชาติของสภาพธรรมนั้นๆ มี ๕ อย่าง ซึ่งใน อัฏฐสาลินี จิตตุปปาทกัณฑ์ แสดงว่ามี พีชนิยาม ๑ อุตุนิยาม ๑ กรรมนิยาม ๑ ธรรมนิยาม ๑ จิตนิยาม ๑ ซึ่งไม่มีใครเปลี่ยนแปลงได้เลย

รับฟัง ... นิยามมี ๕ อย่าง

พีชนิยาม ได้แก่ ธรรมเนียมของพืชแต่ละชนิด เช่น ดอกทานตะวันก็หันหน้าไปทางพระอาทิตย์

ไม่มีใครจะไปฝืน หรือไปเปลี่ยนแปลงพีชนิยามของพืชชนิดนั้นๆ ได้

อุตุนิยาม ได้แก่ การกำหนดแน่นอนของฤดูกาลที่ใบ หรือดอก หรือผลของพืชแต่ละอย่างจะออกพร้อมๆ กันในสมัยนั้นๆ

กรรมนิยาม ไม่มีใครเปลี่ยนแปลงการให้ผลของกรรมได้

ถ้าเป็นกุศลกรรมแต่เป็นทวิเหตุกะ คือ ไม่ประกอบด้วยปัญญา ก็ให้ผลเป็นอเหตุกกุศลวิบาก ๘ ดวงที่เป็นจักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ สัมปฏิจฉันนจิต สันตีรณจิต ตามที่ได้กล่าวถึงแล้ว และยังให้ผลเป็นมหาวิบากด้วย

ซึ่งไม่มีใครสามารถไปเปลี่ยนแปลงกรรมนิยามได้ [ตอนที่ 1519]

สำหรับกุศลที่เป็นติเหตุกะ ให้ผลเป็นติเหตุกะด้วย ให้ผลเป็นทุเหตุกะด้วย และให้ผลเป็นอเหตุกะด้วย ถ้าพูดอย่างนี้ สำหรับผู้ที่ศึกษาเรื่องจิตทราบว่า มีจิตที่ประกอบด้วยเหตุและมีจิตที่ไม่ประกอบด้วยเหตุ จิตที่ประกอบเหตุเดียวเรียกว่า เอกเหตุ หรือเอกเหตุกะ จิตที่ประกอบด้วย ๒ เหตุก็เป็นทวิเหตุกะ จิตที่ประกอบด้วย ๓ เหตุก็เป็นติเหตุกะ

เพราะฉะนั้น กรรมที่ทำด้วยติเหตุกจิต ประกอบด้วย ๓ เหตุ คือ อโลภะ อโทสะ อโมหะ ย่อมให้ผลมาก คือ ให้ผลเป็นติเหตุกะด้วย เป็นทวิเหตุกะด้วย และเป็นอเหตุกะด้วย

นี่เป็นเรื่องของกรรมนิยาม สำหรับกรรมที่กระทำด้วยจิตที่ไม่ประกอบด้วยปัญญา เป็นทวิเหตุกะ คือ ประกอบด้วยอโลภเหตุ อโทสเหตุ เวลาให้ผลก็ให้ผลเป็นทวิเหตุกะและอเหตุกะ แต่ไม่สามารถให้ผลเป็นติเหตุกะได้ นี่ตามเหตุตามผล

สำหรับ ธรรมนิยาม คือ ในกาลที่พระผู้มีพระภาคทรงปฏิสนธิ ในกาลที่พระผู้มีพระภาคทรงออกจากพระครรภ์พระมารดา ในกาลที่พระผู้มีพระภาคทรงตรัสรู้ ในกาลที่พระผู้มีพระภาคทรงประกาศพระธรรมจักร ในกาลที่พระผู้มีพระภาคทรงปลงพระชนมายุ และในกาลที่พระผู้มีพระภาคทรงดับขันธปรินิพพาน หมื่นโลกธาตุหวั่นไหว

นี่เป็นธรรมนิยามที่ไม่มีใครสามารถเปลี่ยนแปลงได้

สำหรับ จิตนิยาม คือ การเกิดดับสืบต่อทำกิจการงานแต่ละวาระของจิต ซึ่งจะต้องเกิดขึ้นเป็นไปตามจิตนิยามนั้น [ตอนที่ 1520]