เหตุเกิดผัสสะ ในบาลีเขียนผสฺสสมุทโย คืออะไร

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พระธรรมที่ปรากฏในปรายนสูตรนั้น ละเอียดลึกซึ้งอย่างยิ่ง จะเห็นได้จริงๆ ว่า ที่ยังมีการเกิดขึ้นเป็นไปของธรรมอย่างไม่สิ้นสุด ก็เพราะยังมีผัสสะอยู่ เพราะมีผัสสะ จึงมีความเกิดขึ้นเป็นไปของอัตภาพซึ่งได้แก่ความเป็นบุคคลนี้ แน่นอนย่อมไม่พ้นไปจากนามธรรมกับรูปธรรม (จะกล่าวว่า เป็นสฬายตนะ คือ อายตนะ ๖ ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ก็ย่อมได้ โดยนัยเดียวกัน) ถ้าดับผัสสะ คือ ไม่มีธรรมใดๆ เกิดอีกเลย นั่นคือการสิ้นสุดสังสารวัฏฏ์ ไม่ต้องมีการเวียนว่ายตายเกิดอีกต่อไป

ข้อความในอรรถกถา ได้อธิบายคำว่า ผสฺสสมุทโย ไว้ดังนี้

บทว่า ผสฺสสมุทโย มีรูปวิเคราะห์ว่า ผัสสะเป็นเหตุเกิดของอัตภาพนั้น เหตุนั้น อัตภาพนั้น จึงชื่อว่า มีผัสสะเป็นเหตุเกิด.

ขอเชิญศึกษาข้อความโดยตรงในปรายนสูตรและอรรถกถาได้ที่หัวข้อด้านล่างนี้

๗. ปรายนสูตร ว่าด้วยส่วนสุด ๒ อย่าง

... ยินดีในกุศลของคุณ preechacupr และทุกๆ ท่านด้วยครับ ...