สนทนาธรรม ณ เมืองแคนดี้ 9/8/68 : 4
โลกในวินัยพระอริยะ เป็นโลกที่ปรากฏตามความเป็นจริง และเป็นความเข้าใจที่จะนำออกจากโลก ออกจากสภาพธรรมะที่เพียงเกิดดับในขณะนี้ แต่จะเป็นอย่างนั้นได้อย่างไรในเมื่อยังไม่รู้จักโลก เพราะฉะนั้นก็อยู่ในโลกนี้เรื่อยๆ ด้วยความไม่รู้จักโลก ... ก็ซาบซึ้งในพระพุทธคุณ ... โลกวิทู
เพราะฉะนั้นต่อไปนี้เราก็จะไม่มีคำของใครทั้งสิ้นมาเจือปน แม้แต่คำของเราเองขณะที่ฟัง เพราะประโยชน์และคุณค่าของทุกคำมหาศาล!!!
วันที่วุ่นวายกับวันบูชาคุณ ... วันนี้ก็เป็นวันที่บูชาคุณพระรัตนตรัยด้วยการที่ได้ฟังได้สนทนาคำที่ไพเราะ "ธรรมจากพระโอษฐ์" บางทีก็มานึกด้วยความเป็นตัวตนแล้วก็เสียดายว่าไม่ได้ยินพระธรรมจากพระโอษฐ์เลย ... แต่จริงๆ ที่ได้ยินได้ฟังคำที่กล่าวตรงตามพระธรรมวินัย คำนั้นก็ต้องเป็นคำจากพระโอษฐ์ของพระพุทธเจ้า สืบต่อมาไม่ว่าใครจะแสดง ถ้าเป็นผู้ที่เข้าใจในความเป็นธรรมะ คำที่กล่าวก็คือคำจากพระโอษฐ์ของพระพุทธเจ้า
ขณะนี้ได้ยินคำจริง ... คำที่จะทำให้เข้าใจสภาพธรรมะตามความเป็นจริง ... คำที่จะทำให้เข้าใจโลกตามความเป็นจริง
แม้ไม่ได้เห็นพระเขี้ยวแก้วด้วยตา ... ถ้าเดี๋ยวนี้ไม่เข้าใจธรรมะเลย ... เห็นอะไร?? พูดถึงพระบรมสารีริกธาตุถ้าไม่มีความเข้าใจธรรมะเลย ... เห็นอะไร?? ถ้าไม่เรียกเห็นอะไร?? แค่เรียกเห็นอะไร?? ไม่รู้อะไรเกี่ยวกับพระเขี้ยวแก้ว แล้วเราจะมาเห็นพระเขี้ยวแก้วโดยไม่เข้าใจธรรมะหรือ?!
คนที่อยู่ใกล้ชิดทำความสะอาดดูแลรักษาแต่ไม่เข้าใจธรรมะเลย ... เห็นแล้วเป็นอย่างไร? เพราะฉะนั้นไม่เห็นเลยแต่เห็นคุณ เพราะฉะนั้นเมื่อมีการได้เห็นพระเขี้ยวแก้วหรือพระบรมสารีริกธาตุ ก็เตือนให้ระลึกถึงโดยที่ว่าแม้ไม่มีก็ยังระลึกได้ ... ต่างกันมาก ... เพราะฉะนั้นที่สำคัญที่สุดคือความเข้าใจถูก
ถ้าใครก็ตามไปเดินอยู่วุ่นวายเมื่อคืนนี้แล้วก็ไม่เข้าใจธรรมะเลย เกิดอีก แสนโกฏกัปข้างหน้า ได้เห็นพระพุทธเจ้าแต่ไม่เข้าใจธรรมะเลย ... มีประโยชน์ไหม เพราะฉะนั้นต้องรู้ประโยชน์ที่แท้จริง ... พระเขี้ยวแก้วเพียงเตือนให้ระลึกถึงพระคุณสูงสุด แม้ไม่เห็นก็ยังระลึกได้ทุกครั้งที่มีความเข้าใจ ที่ไม่สามารถจะมีใครในสากลจักรวาลที่จะรู้ความจริงโดยประการทั้งปวงถึงที่สุด เพราะฉะนั้นแต่ละคำก็คือธรรมะทั้งหมดแต่ละหนึ่งๆ ที่ทรงแสดงความจริงแต่ละคำ
พระพุทธเจ้าตรัสกับผู้ที่จะได้ฟังคำของพระองค์ "เธอทั้งหลายจงฟัง จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว" เตือนแล้วใช่ไหม? ไม่ใช่ว่าพูดไปคนกำลังวุ่นวายแต่ในขณะที่จงฟัง จงใส่ใจให้ดี เป็นคำเตือนสำหรับทุกขณะที่ได้ฟังพระธรรม
ท่านอาจารย์ : ทุกคนที่ได้เข้าใจธรรมะแล้วก็คิดถึงคนอื่น เพราะในสังสารวัฏไม่มีทางออกเลย ก็จะต้องเป็นสุขเป็นทุกข์ไปในแต่ละชาติ และก็ไม่รู้ว่าชาติไหนจะเป็นอย่างไร เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดที่ได้พบหนทางก็ควรที่จะมีจิตที่เป็นมิตรไมตรีที่จะให้คนอื่นได้รู้หนทางนั้นด้วย เพราะว่าหนทางยากที่จะรู้ ... แล้วก็น้อยคนที่จะรู้และก็โลกก็จะต้องเป็นอย่างนี้ไปอีกนาน แต่ว่าใครก็ตามที่ได้สะสมมาก็มีโอกาสที่จะได้ฟัง ได้พิจารณา ได้อบรมเจริญปัญญาอีกมากน้อยตามการสะสมของแต่ละคน ... ก็เป็นธรรมะทั้งหมด ...
ทุกอย่างก็เป็นไปตามเหตุปัจจัย ถ้าคนที่เดินไปมาที่ต้นพระศรีมหาโพธิ์เข้าใจธรรมะด้วยก็ดี ปรารภถึงคนที่เดินอยู่ในที่นั้นแต่ก็มีไมตรีถึงคนทั้งโลกไม่จำกัดเฉพาะตรงนั้นเท่านั้น ถ้าเป็นไปได้ บูชาคุณพระรัตนตรัยด้วยการกล่าวคำที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงให้ทุกคนถึงพระรัตนตรัย ... ยินดีในกุศลของทุกท่าน
กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง
ยินดีในความดีของทุกท่านค่ะ