สุขทุกข์ทั้งหมดทางใจย่อมเกิดจากการคิดนึกเท่านั้น
ท่านอาจารย์ เป็นผู้มีปกติระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ
ทุกวัน ทุกคนมีความไม่สบายใจอะไรบ้าง จากทางตาที่เห็น ทางหูที่ได้ยิน ทางจมูกที่ได้กลิ่น ทางลิ้นที่ลิ้มรส ทางกายที่กระทบสัมผัส ทางใจที่คิดนึก
วันหนึ่งๆ บางท่านก็อาจจะมีความวิตกกังวล ความเดือดร้อนใจ ความไม่สบายใจมาก แต่ทั้งหมดให้ทราบว่า ปรมัตถธรรมที่ปรากฏ ปรากฏเพื่อให้คิดเรื่องของปรมัตถธรรมนั้นเท่านั้น เพราะฉะนั้นสุขทุกข์ทั้งหมดไม่ได้อยู่ที่ปรมัตถธรรมซึ่งเกิดปรากฏแล้วดับไปอย่างรวดเร็วจริงๆ แต่ว่าอยู่ที่ใจที่คิดเรื่องของปรมัตถธรรมนั้นๆ
ขณะนี้ รูปเมื่อกี้นี้ก็ดับไปหมดทางตา ทางหู เสียงที่เกิดการกระทบให้เกิดได้ยินก็ดับไปแล้ว ทางกายที่กระทบอ่อนหรือแข็ง ก็ดับไป แต่ว่าใจยังไม่ได้ทิ้งสิ่งที่กำลังปรากฏทางตา แล้วก็ยึดถือว่าเป็นสัตว์ เป็นบุคคล เป็นเรื่องราวต่างๆ แม้เสียงที่ปรากฏทางหูในวันหนึ่งๆ ก็ทำให้เกิดความสุขความทุกข์ต่างๆ
ถ้าสามารถที่จะรู้ได้จริงๆ ว่า สุขทุกข์ทั้งหมดทางใจย่อมเกิดจากการคิดนึกเท่านั้น ก็จะเป็นหนทางที่จะทำให้เห็นความไม่มีสาระของเพียงความคิด ซึ่งก็จะเป็นปัจจัยหนึ่งที่จะทำให้สติปัฏฐานระลึกลักษณะของปรมัตถธรรม เมื่อเห็นความไม่มีสาระของความคิด เพราะฉะนั้นในวันหนึ่งๆ เห็นความไม่มีสาระของความคิดบ้างแล้วหรือยัง ถ้าเริ่มเห็นความไม่มีสาระของความคิด ขณะที่เห็นว่าความคิดไม่มีสาระ ขณะนั้นสติจะระลึกลักษณะของปรมัตถธรรมที่ปรากฏ
เพราะฉะนั้นถ้าสามารถจะรู้แหล่งของความทุกข์ คือ ความคิด และเห็นความไม่มีสาระของความคิด ก็จะทำให้ละคลายการที่จะหลงยึดถือความคิดว่าเป็นสิ่งที่ควรจะเดือดร้อน
