การดับกิเลสเป็นเรื่องยากมากจริงๆ

เรื่องของ การดับกิเลส เป็นเรื่องยากมากจริงๆ เพราะฉะนั้น ก่อนที่จะได้อบรมเจริญปัญญาจนถึงขั้นดับกิเลสได้เป็นสมุจเฉท ควรจะพิจารณาด้วยโยนิโสมนสิการ ในชีวิตประจำวันเพื่อให้กุศลจิตเกิดเพิ่มขึ้น แทนที่จะคำนึงถึงเฉพาะจะให้บรรลุถึงการดับกิเลส เพราะว่าไม่มีใครสามารถดับกิเลสทั้งหมดได้ โดยปัญญาไม่เกิดขึ้นรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏทีละเล็กทีละน้อยในขณะนี้

เพราะฉะนั้น ก่อนจะถึงปัญญาขั้นรู้แจ้งอริยสัจธรรม ควรอบรมเจริญกุศล หรือเจริญโยนิโสมนสิการในชีวิตประจำวันเพิ่มขึ้น ซึ่งบางท่านอาจจะไม่ได้สังเกตเลยว่า ในวันหนึ่งๆ โยนิโสมนสิการเกิดมาก หรืออโยนิโสมนสิการเกิดมาก

ถ้าเป็นผู้ที่ละเอียด ซึ่งไม่ต้องการรู้แต่เฉพาะว่าโยนิโสมนสิการมีลักษณะอย่างไร แต่ต้องการอบรมเจริญโยนิโสมนสิการด้วย ก็จะพิจารณาว่า ทุกคนล้วนมีกิเลส ควรใส่ใจในกิเลสของคนอื่น หรือว่าเห็นกิเลสของตนเอง

นี่เป็นโยนิโสมนสิการ เพราะบางท่านกล่าวว่า ท่านที่เข้าวัดฟังธรรมแล้ว ทำไมยังมีกิเลสมาก จะได้ยินได้ฟังบ่อย และในระหว่างผู้ที่เข้าวัดด้วยกัน ก็ยังเห็นกิเลสของคนอื่นซึ่งมาวัดด้วยกัน ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน ในวัดหรือนอกวัด ก็มักจะเห็นกิเลสของคนอื่น ใส่ใจในกิเลสของคนอื่นในวันหนึ่งๆ โดยไม่ได้ใส่ใจในกิเลสของตนเอง หรือไม่ได้เห็นกิเลสของตนเองเลย

แนวทางเจริญวิปัสสนา ครั้งที่ 1424