ชั่วขณะที่จิตกำลังคิดเท่านั้นและก็ดับ
บางท่านอาจจะคิดถึงเรื่องเก่าๆ ในอดีต อาจจะมีการกระทำที่ทำให้รู้สึกโทมนัสเกิดขึ้นว่า ไม่ควรเป็นอย่างนั้นเลย ในขณะนั้นถ้าสติปัฏฐานเกิดก็รู้ว่า เป็นเพียง ชั่วขณะที่จิตกำลังคิดเท่านั้นและก็ดับ
ถ้าระลึกได้จริงๆ และสามารถรู้ได้อย่างนั้นจริงๆ ก็จะรู้ความต่างกันของเวทนาในขณะที่สติปัฏฐานยังไม่เกิดกับในขณะที่สติปัฏฐานเกิด เพราะว่าในขณะที่ สติปัฏฐานไม่เกิดก็เป็นความโทมนัส ความเสียใจ เศร้าใจต่างๆ แต่เมื่อสติเกิด ระลึกได้ ในขณะนั้นถ้ารู้ว่าเป็นเพียงชั่วขณะเดียวที่คิดในสังสารวัฏฏ์ และก็คิดถึงเรื่องในอดีตที่ผ่านไปแล้ว ซึ่งก็เป็นเพียงจิตขณะที่คิดเท่านั้น ถ้าจิตขณะนั้นไม่คิดเรื่องนั้นความโทมนัสนั้นก็ไม่เกิด ถ้ารู้อย่างนี้ว่าไม่ใช่ตัวตนในขณะที่กำลังคิด ขณะนั้นเวทนา ก็เปลี่ยนแล้ว ใช่ไหม จากความโทมนัสเป็นความผ่องแผ้วที่เป็นกุศลได้ เพราะว่าเวทนาที่เป็นอกุศลต่างกับเวทนาที่เป็นกุศล
เพราะฉะนั้น สติปัฏฐานทำให้ละทุกข์ได้ ในขณะที่ปัญญาเกิดสามารถรู้ ความจริงของสภาพธรรมในขณะนั้นตามความเป็นจริงได้
