การฟังธรรม ต้องละเอียด
ท่านอาจารย์ ทำไมไปคิดเรื่องกุศล และอกุศล เมื่อสักครู่ถามว่า สภาพคิดเป็นอย่างไร ขณะที่คิด ไม่ใช่เห็น แล้วคิดเรื่องอะไรที่จะรู้ว่า เป็นกุศล หรืออกุศล เรื่องที่กำลังคิด คิดเรื่องอะไร
ผู้ฟัง ส่วนใหญ่คิดเรื่องราว
ท่านอาจารย์ เรื่องอะไร
ผู้ฟัง ถ้าคิดถึงเรื่องที่ดี ก็ตั้งใจว่า นี่ก็คิดแล้ว
ท่านอาจารย์ ขณะที่คิดนี้เป็นกุศล หรืออกุศล
ผู้ฟัง ก็บอกไม่ได้
ท่านอาจารย์ ก็บอกไม่ได้ เพราะว่าไม่รู้สภาพคิด ก่อนอื่นเราไปอยากรู้สิ่งที่เราไม่สามารถรู้ได้ ตอนนี้คิด หรือไม่
ผู้ฟัง คิด
ท่านอาจารย์ ทำไมรู้ว่าคิด เมื่อครู่ไม่รู้ว่า คิดเป็นอย่างไร
ผู้ฟัง คือ จริงๆ แล้ว ถ้าจะกล่าวว่า รู้ว่าคิดไหม ก็คือเมื่อก่อนจะไม่รู้เลย แต่เดี๋ยวนี้พอรู้บ้างว่า ขณะไหนคิด และขณะไหนเห็น แต่ยังไม่ใช่ลักษณะจริงๆ ว่าเป็นธรรม แต่ที่กราบเรียนถามท่านอาจารย์ เพราะว่าคิด ไม่ใช่เห็น อย่างเห็นนี่ชัดเจนว่า เห็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด อย่างจิตเห็นนี่มี เราก็เรียกชื่อได้ว่า จักขุวิญญาณ ทีนี้สภาพคิดนึกก็หาชื่อใส่ไม่ได้
ท่านอาจารย์ จะใส่ชื่อหรือ ถ้าใส่ชื่อ ในห้องนี้ต้องใส่หมดเลย ชื่ออะไรบ้างที่หลังคา ตะปูเล็ก ตะปูน้อย ต้องไปหาชื่อใส่หมดหรือไม่ หรือว่ากำลังมีสิ่งที่กำลังปรากฏ แต่ว่าไม่รู้ความจริงว่า สิ่งที่ปรากฏเป็นอะไร
การฟังธรรม ไม่ลืมว่าต้องละเอียด พิจารณาไตร่ตรองจนเป็นความเข้าใจของตนเอง ทีละเล็กทีละน้อย ใครจะดับกิเลสเป็นพระโสดาบันโดยที่ไม่รู้สภาพธรรมที่กำลังปรากฏเลย เป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ หรือใครจะคิดว่า เพียงรู้ว่าทุกอย่างเป็นธรรม ก็สามารถจะเข้าใจลักษณะที่เป็นธรรม ซึ่งไม่ใช่สิ่งหนึ่งสิ่งใดทั้งสิ้น แต่เป็นลักษณะเฉพาะของธรรมแต่ละอย่างจริงๆ