มีปกติอยู่ผู้เดียว

สังยุตตนิกาย นิทานวรรค ภิกขุสังยุตต์ ... เถรนามสูตร มีข้อความว่า

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พรวิหารเวฬุวัน เขตพระนครราชคฤห์ สมัยนั้น ภิกษุรูปหนึ่งมีชื่อว่าเถระ ท่านเป็นผู้ที่มีปกติอยู่ผู้เดียว และสรรเสริญการอยู่ผู้เดียว

ใช้คำว่า “เป็นปกติ” แสดงว่า เป็นอัธยาศัยของท่านจริงๆ ไม่ใช่ท่านไม่มีอัธยาศัยอย่างนั้น แล้วก็ไปทำสิ่งที่ไม่ใช่อัธยาศัยของท่าน

ข้อความมีว่า

เธอเป็นผู้เดียว เข้าไปสู่บ้านเพื่อบิณฑบาต เป็นผู้เดียวเดินกลับ ย่อมนั่งยู่ในที่ลับผู้เดียว และย่อมเป็นผู้เดียวอธิษฐานจงกรม

คือ เป็นผู้เดียวตลอดเวลา ถ้าจะพูดก็เหมือนกับว่า ไม่คบหาสมาคมกับใครเลย เป็นผู้ที่มีปกติอยู่ผู้เดียวจริงๆ

ภิกษุมากด้วยกัน เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคว่า

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ภิกษุรูปหนึ่งในพระธรรมวินัยนี้ มีชื่อว่าเถระ มีปกติอยู่คนเดียว และมีปกติกล่าวสรรเสริญการอยู่คนเดียว

พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกภิกษุรูปหนึ่งมา แล้วรับสั่งให้ไปบอกภิกษุชื่อเถระ ว่าพระศาสดารับสั่งให้หา

เมื่อท่านพระเถระไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคแล้ว พระผู้มีพระภาคตรัสถามท่าน พระเถระว่า เป็นความจริงดังที่ภิกษุทั้งหลายกล่าวหรือ ซึ่งพระเถระก็กราบทูลว่า จริง พระผู้มีพระภาคตรัสว่า

ดูกร เถระ การอยู่คนเดียวนี้ มีอยู่ เราจะกล่าวว่าไม่มีก็หาไม่ เถระ อนึ่ง การอยู่คนเดียวของเธอย่อมเป็นอันบริบูรณ์ โดยพิสดารกว่าด้วยประการใด เธอจงฟังโดยประการนั้น จงทำไว้ในใจให้ดี เราจักกล่าว

ท่านพระเถระทูลรับพระผู้มีพระภาค แล้วพระผู้มีพระภาคได้ตรัสดังต่อไปนี้

ดูกร เถระ ก็การอยู่คนเดียว ย่อมเป็นอันบริบูรณ์โดยพิสดารกว่าอย่างไรในข้อนี้ สิ่งใดที่ล่วงไปแล้ว สิ่งนั้นก็ละได้แล้ว สิ่งใดยังไม่มาถึง สิ่งนั้นก็สละคืนได้แล้ว ฉันทราคะในการได้อัตภาพที่เป็นปัจจุบัน ถูกกำจัดแล้วด้วยดี การอยู่คนเดียวย่อมเป็นอันบริบูรณ์ โดยพิสดารกว่าอย่างนี้แล ... แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 43 - ... แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 44

รับฟัง ...

เถรนามสูตร