อรรถกถา ฎีกา หรือ อนุฎีกา

ฎีกา หรือว่าอนุฎีกานั้น เป็นคำอธิบาย เพียงพยัญชนะบางพยัญชนะเท่านั้น แต่ว่าข้อความที่อธิบายมาก ก็จะมีครบถ้วนในพระไตรปิฎก และในอรรถกถา

ไม่ใช่ว่าข้อความในอรรถกถาจะขัดแย้งกับข้อความในพระไตรปิฎก เพราะเหตุว่าที่ท่านอรรถกถาจารย์นำข้อความต่างๆ มาประมวลไว้ได้ เพื่อให้ความสะดวกแก่ผู้ศึกษาธรรมรุ่นหลังนั้น ท่านต้องเป็นผู้ที่มีความเชี่ยวชาญ มีความเข้าใจอรรถในพระไตรปิฎก และประมวลข้อความในพระไตรปิฎกนั่นเองมาเป็นอรรถกถา เพราะฉะนั้น ข้อความก็ตรงกัน ซึ่งส่วนมากท่านผู้ฟังจะเคยผ่านเคยฟังแต่ข้อความในอรรถกถา ไม่ค่อยจะได้มีโอกาสที่จะได้รับทราบข้อความเต็มโดยตรงจากพระไตรปิฎก

เป็นโอกาสดีที่ เมื่อท่านมีความสนใจในธรรม ท่านก็ควรที่จะได้รับทราบข้อความโดยตรงจากพระไตรปิฎก เพื่อที่จะได้พิจารณาให้ละเอียด และ กว้างขวางชัดเจนยิ่งขึ้น ส่วนมากจึงได้นำข้อความในพระไตรปิฎก ในอรรถกถา มาประกอบชี้แจงความหมาย เพื่อให้ท่านเข้าใจชัดเจนยิ่งขึ้นด้วย

สำหรับเรื่องฎีกา หรือว่าอนุฎีกานั้น เป็นคำอธิบาย เพียงพยัญชนะบางพยัญชนะเท่านั้น แต่ว่าข้อความที่อธิบายมาก ก็จะมีครบถ้วนในพระไตรปิฎก และในอรรถกถา ส่วนในคัมภีร์รุ่นหลังต่อไปนั้น ก็เป็นข้อความที่อธิบายคำเป็นส่วนมาก ซึ่งข้อความก็ตรงกัน

สำหรับอรรถกถาที่ได้เคยนำมาอ่าน ก็มีทั้งอรรถกถาของพระวินัย พระสูตร และพระอภิธรรม เช่น

สมันตปาสาทิกา เป็นอรรถกถาพระวินัยปิฎก

สุมังคลวิลาสินี เป็นอรรถกถาของทีฆนิกาย

ปปัญจสูทนี เป็นอรรถกถามัชฌิมนิกาย

สารัตถปกาสินี เป็นอรรถกถาสังยุตตนิกาย

มโนรถปูรนี เป็นอรรถกถาอังคุตตรนิกาย

ปรมัตถโชติกา เป็นอรรถกถาขุททกนิกาย เป็นต้น [ตอนที่ 196]

รับฟัง ...

จดหมายผู้ฟัง (๑) ถ้าฟังรายการนี้โดยตลอด คงจะไม่เข้าใจผิด