การนั่งหลับตาจะทำให้เข้าใจพระธรรมได้อย่างไร
ไม่น่าจะเข้าใจได้ แต่ทำไมคนส่วนมากจึงนิยมทำกันอย่างนั้น
การจะเข้าใจพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า ต้องอาศัยการศึกษาพระธรรมคำสอน โดยละเอียดจึงจะเริ่มเข้าใจได้ ถ้าเพียงไปนั่งหลับตาไม่อาจเข้าใจพระธรรมคำสอนได้ เพราะไม่ได้ศึกษาพระธรรมอย่างละเอียดจึงไปทำตามๆ กันไปด้วยความไม่รู้ ผลคือการ ไม่รู้ต่อไป
การจะเข้าใจพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า ต้องอาศัยท่านอาจารย์ที่มีคุณธรรม มีความรู้และศึกษาพระธรรมคำสอน มี 3 คือ ปริยัติ คือ จากการฟัง การอ่าน ปฏิบัติ คือ ฟังแล้วเข้าใจสติปัฏฐานเกิด ปฏิเวธ คือ การบรรลุ มรรค ผล นิพพาน ต้องศึกษาไปตามลำดับค่ะ
การนั่งหลับตาจะทำให้เข้าใจพระธรรมได้อย่างไร ไม่น่าจะเข้าใจได้ แต่ทำไมคนส่วนมากจึงนิยมทำกันอย่างนั้น?
พระธรรมจึงเป็นศาสดาแทนพระองค์ คือการศึกษาธรรมจนเข้าใจ ธรรมนั้นแหละจะปฏิบัติหน้าที่ของเขาเอง จึงชื่อว่าปฏิบัติธรรม ลืมตาแต่ก็ปฏิบัติได้ เพราะ ธัมมะปฏิบัติ และไม่เลือก (สติ) ที่จะเกิดเฉพาะตอนหลับตาครับ
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
สมถภาวนาไม่ใช่การทำสมาธิ
สมถภาวนาไม่ใช่การทำสมาธิ สมาธิเป็นสภาพธรรมที่ตั้งมั่นในอารมณ์ ซึ่งได้แก่ เอกัคคตาเจตสิกที่เกิดกับจิตทุกดวง เมื่อจิตฝักใฝ่มีอารมณ์ใดอารมณ์หนึ่งนานๆ ลักษณะของเอกัคคตาเจตสิก ก็ปรากฏเป็นสมาธิ คือ ตั้งมั่นแน่วแน่ อยู่ที่อารมณ์ใด อารมณ์หนึ่ง เพียงอารมณ์เดียว เอกัคคตาเจตสิกที่เกิดกับอกุศลจิตเป็นมิจฉาสมาธิ เอกัคคตาเจตสิกที่เกิดกับกุศลจิตเป็นสัมมาสมาธิ
ขออนุโมทนา
การปฏิบัติวิปัสสนาจำเป็นต้องฝึกสมาธิก่อนหรือไม่
การอบรมเจริญภาวนา ทั้งการอบรมเจริญความสงบซึ่งเป็นสมถภาวนา และ การอบรมเจริญปัญญาคือวิปัสสนาภาวนา ต้องอาศัยปัญญาจึงจะเจริญได้ เพราะ เหตุว่า ถ้าไม่รู้ลักษณะสภาพของจิตที่ต่างกันระหว่างกุศลจิตและอกุศลจิต ก็ย่อม จะเจริญสมถะ คือ ความสงบ หรือ วิปัสสนาไม่ได้
ฉะนั้น การอบรมเจริญความสงบของจิต จึงต้องมีสติสัมปชัญญะที่สามารถ รู้สภาพที่ต่างกันของกุศลจิตและอกุศลจิตในขณะนี้เสียก่อน แล้วจึงจะอบรมเจริญ กุศลที่เป็นความสงบหรือที่เป็นวิปัสสนาได้
ก่อนการตรัสรู้ของพระผู้มีพระภาค ฯ ก็มีผู้ที่อบรมเจริญความสงบของจิตถึง ขั้นอรูปฌานขั้นสูงสุด คือ ขั้นเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน แต่ไม่ใช่หนทางดับ กิเลส ไม่ใช่หนทางดับทุกข์ การอบรมเจริญสมถภาวนา จึงเป็นการเจริญกุศลจิต ซึ่งสงบจากอกุศล จนจิตสงบมั่นคงเป็นสมาธิขั้นต่างๆ
เมื่อพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ฯ ทรงตรัสรู้แล้ว จึงทรงแสดง พระธรรมเพื่ออนุเคราะห์บุคคลอื่น ให้อบรมเจริญปัญญาจนสามารถรู้แจ้งอริยสัจจ ธรรมดับกิเลสได้ การอบรมเจริญวิปัสสนา เป็นการอบรมเจริญปัญญาที่ดับกิเลส ฉะนั้น ผู้ที่อบรมเจริญวิปัสสนา ทั้งในสมัยที่พระผู้มีพระภาค ฯ ยังไม่ปรินิพพาน ตลอดมาจนถึงสมัยนี้และทุกสมัย จึงไม่จำเป็นต้อง อบรมเจริญสมถภาวนา ถึงขั้น ของฌานจิต แต่ไม่ได้หมายความว่าไม่ให้เจริญกุศลขั้นสมถะ เพราะเหตุว่า กุศล ทุกขั้นควรเจริญ กุศลขั้นทานก็ควรเจริญ กุศลขั้นศีลก็ควรเจริญ กุศลขั้นความ สงบก็ควรเจริญ คือ มีเมตตา กรุณา มุทิตาและอุเบกขาต่อบุคคลอื่น ระลึกถึงคุณ ของพระผู้มีพระภาค คุณของพระธรรม คุณของพระสงฆ์ ระลึกถึงคำสอนที่ทำให้ จิตใจพ้นจากความโลภ ความโกรธ ความหลง ในขณะนั้นก็เป็นกุศลขั้นความสงบ เป็นการอบรมเจริญสมถะในชีวิตประจำวัน
เมื่อศึกษาโดยละเอียด จะเห็นได้ว่า การอบรมเจริญวิปัสสนานั้น เป็นการ อบรมเจริญปัญญาที่สามารถรู้ชัด ประจักษ์แจ้งลักษณะของสภาพธรรม ที่กำลัง ปรากฏในขณะนี้ คือ ขณะที่กำลังเห็น กำลังได้ยิน กำลังคิดนึก กำลังเป็นสุขเป็น ทุกข์ในขณะนี้นั่นเอง
ฉะนั้นที่ถามว่า การปฏิบัติวิปัสสนาจำเป็นจะต้องฝึกสมาธิก่อนหรือไม่ ก็ขอ เรียนให้ทราบตามหลักมหาสติปัฎฐานสูตรว่า ไม่จำเป็น เพราะเหตุว่าเห็น เป็น สภาพธรรมที่มีจริง ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน เป็นอนัตตา สติจะต้องระลึกจนกว่าจะรู้ชัดว่าได้ยินขณะนี้ก็เป็นสภาพธรรมที่เป็นอนัตตา สติจะต้องระลึกจนกว่าจะรู้ชัดว่า ขณะที่กำลังคิดนึกไม่ใช่ตัวตน เป็นจิตที่กำลังคิด เรื่องราวต่างๆ จิตแต่ละขณะแต่ละประเภทเกิดขึ้นแล้วก็ดับไป เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา สติจะต้องระลึกรู้จนกว่าปัญญาจะประจักษ์แจ้ง
ขออนุโมทนา
แล้วไม่ใช่พระพุทธองค์หรือ ที่เป็นเอกอัครบุรุษของโลก ที่นั่งหลับตาแล้วได้ ทรงตรัสรู้เห็นแจ้งทุกสรรพสิ่ง เพื่อแสดงธรรมอันประเสริฐให้มนุษย์ทั้งหลายที่ยังมี อวิชชา ให้รู้จักหนทางดับทุกข์
นัตถิ สันติ ปรมัง สุขัง ความสุขอื่นใด ยิ่งไปกว่าความสงบนั้นไม่มี เจริญพร
ขอนอบน้อมแด่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นผู้รู้ด้วยปัญญาอันยิ่ง พระองค์จะทรงลืมตาหรือ หลับตาก็ทรงรู้แจ้งทุกอย่างด้วยปัญญา ส่วนปุถุชนจะหลับตาหรือลืมตาก็ยังไม่รู้ ปัญญา เกิดจากการฟังธรรมของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า เราไม่อาจรู้เองได้ด้วยการนั่ง หลับตานานๆ ยิ่งทำก็ยิ่งไม่รู้ เป็นการเสียเวลาเปล่าๆ นะครับ