ธรรมะวันแม่ ..การเลี้ยงมารดาและบิดา [มาตุโปสกสูตร]
ว่าด้วยการเลี้ยงมารดาและบิดา
[๗๑๔] พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้พระสุคตศาสดา ครั้นตรัสไวยากรณภาษิตนี้จบลงแล้ว จึงได้ตรัสคาถาประพันธ์ต่อไปอีกว่า ... บุคคลใดเลี้ยงมารดาและบิดาโดยธรรม เพราะการบำรุงมารดาและบิดานั่นแล บัณฑิตย่อมสรรเสริญบุคคลนั้นในโลกนี้ทีเดียว บุคคลนั้นละไปจากโลกนี้แล้ว ย่อมบันเทิงในสวรรค์.
พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้าที่ 294
เจตนาของเราให้ทรัพย์แก่มารดาบิดาเพื่อตอบแทนคุณไม่ได้ให้ท่านใช้เงินไปดื่มเหล้าไม่ใช่การสนับนุนในทางผิด
อรรถกถาฐานสูตร ขยายความมีกรรมเป็นเผ่าพันธุ์ดังนี้
... บทว่า กมฺมทายาโท แปลว่า เราเป็นทายาทของกรรม อธิบายว่า กรรมเป็นมรดก คือ เป็นสมบัติของเรา กรรมเป็นกำเนิดคือเป็นเหตุเกิดของเรา เพราะฉะนั้น เราจึงชื่อว่ามีกรรมเป็นกำเนิด.กรรมเป็นเผ่าพันธุ์ของเรา เพราะฉะนั้น เราจึงชื่อว่ามีกรรมเป็นเผ่าพันธุ์.อธิบายว่ามีกรรมเป็นญาติ.กรรมเป็นที่อาศัย คือเป็นที่พึ่งของเรา เพราะฉะนั้นเราจึงชื่อว่ามีกรรมที่อาศัย. บทว่า ตสฺส ทายาโท ภวิสฺสามิ แปลว่าเราเป็นทายาทของกรรมนั้น อธิบายว่า เราจักเป็นผู้รับผลทีกรรมนั้นให้.
ขอนอบน้อมแด่คุณพ่อและคุณแม่ด้วยเศียรเกล้า วันแม่คงมีได้ทุกวัน ในขณะที่ระลึกถึงพระคุณและตอบแทนท่าน ทางกาย วาจา และพระธรรม
ขอกราบคุณพ่อ คุณแม่ครับ
กรรม คือ เจตนา ความจงใจ เป็นลักษณะของเจตนาเจตสิก มี 2 อย่างคือ
1. สหชาตกัมมะ ได้แก่ เจตนาเจตสิกที่เกิดกับจิตทุกประเภท
2. นานักขณิกกัมมะ ได้แก่ เจตนาเจตสิกที่เกิดร่วมกับกุศลจิตเป็นกุศลเจตนา ที่เกิดร่วมกับอกุศลจิตเป็นอกุศลเจตนา เมื่อทำกรรมสำเร็จแล้วเป็นปัจจัยให้เกิดผลต่อไปในภายหน้าค่ะ
สืบเนื่องจากความเห็นที่ ๒.
(ขอแสดงความเห็นส่วนตัวนะคะ.)
การตอบแทนบุญคุณพ่อแม่ควรเป็นไปในทางที่ถูกที่ควร. ไม่ควรให้ทรัพย์ท่าน เพื่อเป็นไปในความประมาทในเมื่อท่านยังไม่พร้อมที่จะเลิกกระทำ ในสิ่งที่ไม่สมควร. บุตร ไม่อยู่ในฐานะที่จะติเตียนพ่อแม่แต่ต้องไม่สนับสนุนท่าน ในทางตกต่ำ. ควรเลี่ยงอกุศลจิต ทั้งของตนและของท่านด้วยคำสุภาพ ความอ่อนโยน ความเมตตา จากใจจริง
ด้วย "สติ" ที่น้อมระลึกในบุญคุณในกาลก่อนและปัจจุบัน. บอกท่านว่า มีเงินพอ สำหรับเลี้ยงท่าน ด้วยปัจจัย ๔ คือ อาหารที่อยู่อาศัยเครื่องนุ่งห่มยารักษาโรค ... แต่ไม่มีเงิน สำหรับค่าเหล้า สุรา ยาเสพติด (ทางแห่งความประมาทและความเสื่อม) แม้ท่านยังไม่เข้าใจในตอนนี้ ... ก็ต้องอดทน อดทนด้วยว่า ... การได้เกิดมาพบกันเป็นพ่อ แม่ ลูกย่อมเป็นผล จากกรรมที่กระทำร่วมกันมาจึงควรทำหน้าที่ให้ดีที่สุด.
กรรมที่ดี ... ก็ควรเมตตา กรุณา มุทิตากรรมที่ไม่ดี ... ก็ต้องอุเบกขา. หากมีโอกาสเกื้อกูลท่าน ให้พ้นจากอบายมุขได้นับเป็นการตอบแทนบุญคุณอย่างยิ่งใหญ่เลยทีเดียว
ขออนุโมทนาค่ะ.
