ความเห็นที่แตกต่าง...ในการศึกษาพระธรรม

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สนทนาธรรมที่ประเทศอินเดีย

ณ พระคันธกุฎี พระวิหารเชตวัน อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐีกรุงสาวัตถี ตุลาคม ๒๕๔๒

ท่านผู้ฟัง ในการศึกษาพระธรรมนั้น ย่อมมี "ความเห็น" ที่แตกต่างกันไปเพราะฉะนั้น ทำอย่างไร จึงจะไม่มีปัญหาในการที่จะเป็น ธัมมวิวาทหรือ มีความเห็นแตกต่าง จนกระทั่งเกิดความกินแหนงแคลงใจกัน

ท่านอาจารย์ จริงๆ แล้ว ไม่ใช่เฉพาะในสมัยนี้สมัยไหนก็มี "ความเห็น" ที่ต่างๆ กันอยู่เสมอ แล้วแต่ว่า ผู้นั้น จะเป็นผู้ที่เคารพพระธรรม หรือเปล่า ถ้าเป็นผู้ที่เคารพพระธรรมและ เคารพในสหายธรรม มีความหวังดีต่อสหายธรรมเราก็มีการปรึกษาหารือกันได้ ทุกเรื่อง ซึ่งควรจะเป็นเช่นนั้น.!ไม่ใช่ไม่ยอมที่จะปรึกษาหารือ หรือไม่เปิดเผย ว่า ตนเอง คิดอย่างนี้ ถูกหรือผิดและ ผู้อื่นคิดอย่างไร ในเรื่องนี้ เป็นต้น การศึกษาพระธรรม ต้องละเอียด และ ไม่หวั่นไหว.!หมายความว่า ไม่เป็นไปเพื่อลาภ ยศ สรรเสริญ ฯลฯ

เพราะความจริง คือไม่มีเรา จะหาความเป็นเราได้จากที่ไหนคะในเมื่อ จิต เกิด-ดับ ทีละ ๑ ขณะ แล้วไม่กลับมาอีกเลยทุกๆ ขณะ หมดไปโดยไร้ร่องรอยทั้งนามธรรม และ รูปธรรมเ กิดขึ้น แล้วก็ดับไปหมด เพราะฉะนั้น เพียงชื่อเสียง หรือ คำชม มีประโยชน์อะไร

แต่ สิ่งที่สำคัญกว่านั้น คือ "ความเห็นถูก" ความเข้าใจถูก ที่จะดำรงพระพุทธศาสนา ซึ่ง พระผู้มีพระภาคฯ ทรงตรัสรู้และทรงแสดง ด้วยพระปัญญาคุณ พระบริสุทธิคุณ พระมหากรุณาคุณ

เพราะฉะนั้นคนที่ศึกษาพระธรรมด้วยความเห็นถูก จะไม่คิดถึงตัวเองแต่จะคิดถึง "พระพุทธศาสนา" และพร้อมที่จะค้นคว้า ศึกษา อย่างละเอียด รอบคอบจนกว่าจะได้ความกระจ่างแจ้งและไม่กลัว ไม่หวั่นไหว ต่อสภาพธรรมตามความเป็นจริงว่า สิ่งที่ถูก ก็คือถูก สิ่งที่ผิด ก็คือผิดและ พร้อมที่จะอธิบาย ชี้แจงในเหตุและผล ด้วยไม่ใช่ว่า ผิด แต่เหตุผลอยู่ที่ไหน.! ไม่แสดง ไม่เปิดเผย ไม่มีคำอธิบายว่า ความเห็นนั้น ถูกหรือผิดกันแน่ แต่ถ้ามีการเปิดเผย มีการชี้แจง เราก็สามารถที่จะพิจารณาร่วมกันได้ว่า ความถูกต้อง คืออะไร

พร้อมทั้งในอรรถกถา และ ในฎีกา ด้วย

ใครจะคิดอย่างไร ก็แล้วแต่จะคิดแต่ ถ้าศึกษาพระธรรม ก็จะเห็นถึงความละเอียดของพระอภิธรรมที่ทรงแสดงเ รื่องของจิต ก็เพื่อให้เห็น "ความเป็นอนัตตา"เพื่อให้มีปัจจัยในการสละ "ความเป็นเรา" พระธรรม เป็นเรื่องที่ละเอียด จึงไม่ควรประมาท และ การศึกษาพระธรรมนี้ ต้องเข้าใจจริงๆ ให้ถูกต้องพยัญชนะ หรือ คำพูด อาจทำให้บางคน "เข้าใจผิด" เพราะฉะนั้น ต้องไม่ประมาท ในการศึกษาพระธรรม
.
ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศลแด่คุณพ่อ คุณแม่ และ สรรพสัตว์.