แนวทางการศึกษาพระธรรมที่ถูกต้อง คืออย่างไร

พรทิพย์ สำหรับผู้ที่ศึกษาใหม่ ที่ยังไม่เข้าใจมาก ก็ต้องเรียนชื่อก่อนไม่ใช่หรือ

สุ. เรียนชื่อถึงสิ่งที่มีจริงๆ หรือไม่มีจริงๆ

พรทิพย์ ถึงสิ่งที่มีจริงที่เป็นธรรมะว่า เป็นจิต เจตสิก รูป

สุ. ก่อนอื่นยังไม่รู้จักจิต แต่รู้หรือยังว่าเป็นธรรมะ คำแรกเลย

พรทิพย์ ถ้ายังไม่เริ่มศึกษา ก็ยังไม่รู้จัก

สุ. เพราะฉะนั้นเมื่อเริ่มศึกษา

พรทิพย์ ก็ต้องรู้ชื่อก่อนว่า นี่เป็นจิตเห็น

สุ. ยังไม่รู้เลยว่า เป็นธรรมะ วันนี้ทุกคนมานั่งที่นี่ จิตเห็น ไม่มีใครสงสัย แต่เป็นธรรมะหรือเปล่า

พรทิพย์ ทุกอย่างเป็นธรรมะ เราก็ต้องศึกษาว่า ...

สุ. รู้มาจากไหนว่า ทุกอย่างเป็นธรรมะ

พรทิพย์ จากการศึกษา

สุ. เพราะฉะนั้น ก่อนอื่นต้องรู้อะไร

พรทิพย์ ต้องรู้ว่า ธรรมะคืออะไรบ้าง

สุ. ต้องรู้ว่าธรรมะคืออะไร แต่เมื่อกี้นี้บอกว่า รู้จิต

พรทิพย์ หมายถึงเมื่อเริ่มมาเรียนก็ต้องรู้จักจิต

สุ. แล้วจิตเป็นอะไร

พรทิพย์ จิตก็เป็นธรรมะ

สุ. ยังไม่รู้เลยว่า เป็นธรรมะ ไปเริ่มที่จิต

พรทิพย์ เมื่อเปิดหนังสือ ปรมัตถธรรม ก็เริ่มต้นด้วยรูป จิต เจตสิก

สุ. ไม่มีคำว่า “ธรรมะ” เลยหรือ

พรทิพย์ มีค่ะ

สุ. เริ่มด้วยอะไร

สุกัญญา ทุกสิ่งเป็นธรรมะ

สุ. รู้ได้อย่างไร รู้มาจากไหนว่า ทุกสิ่งเป็นธรรมะ

สุกัญญา เพราะมีจริง

สุ. คิดเองหรือเปล่าว่า เป็นธรรมะ

สุกัญญา ไม่ได้คิดเอง

สุ. เพราะฉะนั้น เริ่มต้นรู้อะไรก่อน

สุกัญญา เริ่มต้นก็รู้ในสิ่งที่มีจริงๆ

สุ. รู้ว่าอย่างไร

สุกัญญา รู้ว่ามีสิ่งที่มีจริง

สุ. อะไรบ้างมีจริง

สุกัญญา จิตมีจริง

สุ. จิตเป็นธรรมะหรือเปล่า

สุกัญญา จิตเป็นธรรมะ

สุ. เพราะฉะนั้น จะขาดคำว่า เป็นธรรมะได้ไหม

สุกัญญา ไม่ได้

สุ. แล้วจิตเป็นธรรมะจริงๆ หรือว่าเป็นเรา

สุกัญญา เป็นธรรมะ

สุ. แน่นอนนะคะ ไม่เปลี่ยน

สุกัญญา ไม่เปลี่ยน

สุ. รู้แล้วแค่ชื่อ

….

เมตตา ขอร่วมสนทนาเรื่องชื่อของธรรมะ เมื่อก่อนเคยไปศึกษาธรรมะ ก็รู้จักแต่ชื่อ จิต ๘๙ ดวง มีโลภมูลจิต มีโทสมูลจิต มีโมหมูลจิต จักขุวิญญาณซึ่งเป็นวิบากจิต เห็นสิ่งที่ดีบ้าง ไม่ดีบ้าง รู้จักแต่เรื่องราว แต่ท่านอาจารย์บรรยายให้เห็นลักษณะของสภาพธรรม สิ่งที่กำลังปรากฏเกิดขึ้นไม่ได้เลยถ้าจิตเห็นที่เป็นธาตุรู้ไม่เกิดขึ้น สิ่งที่ปรากฏทางตาเกิดขึ้นได้เมื่อธาตุรู้เกิดขึ้นเห็น ท่านอาจารย์แสดงให้เห็นถึงธาตุรู้ ธาตุเห็น คือ ลักษณะของสภาพธรรมะจริงๆ ว่าเป็นอย่างนี้ ซึ่งท่านอาจารย์ก็กล่าวเสมอว่า อย่ามองข้ามคำว่า “ธรรมะ” คำเดียว ต้องเข้าใจจริงๆ ถึงตัวสภาพธรรมะ เพียงคำเดียวก็ถึงความเป็นพระอรหันต์ได้

พรทิพย์ แต่ก็ต้องเริ่มต้นจากการเรียนแบบนั้นมาก่อนไม่ใช่หรือ

สุ. แบบไหน

พรทิพย์ ที่จะต้องรู้ว่า จิตมีกี่ประเภท

สุ. ถ้ายังไม่รู้จักจิตเลยว่า เดี๋ยวนี้เป็นจิตอะไร เรียนแล้วด้วย

พรทิพย์ จิตคือธาตุรู้

สุ. ทีนี้เดี๋ยวนี้เป็นจิตเป็นประเภทไหน

พรทิพย์ ขณะนี้เป็นจิตเห็น

สุ. ประเภทไหน

พรทิพย์ จักขุวิญญาณ

สุ. เป็นชาติอะไร

พรทิพย์ วิบาก

สุ. แล้วรู้จักจิตเห็นไหมว่า เป็นธรรมะที่เกิดแล้วก็ดับ มีจริงๆ

พรทิพย์ แต่ต้องเริ่มมาจากตรงโน้นก่อน ถูกไหมคะ

สุ. ไม่เริ่มตรงนี้หรือ

พรทิพย์ เริ่มตรงนี้

สุ. เริ่มชื่อหรือรู้ว่า ขณะนี้มีสิ่งที่ปรากฏแล้วยังไม่รู้เลย เพราะฉะนั้น จะฟังให้เข้าใจสิ่งที่มีจริงๆ ไม่ต้องอ้อมไปไหนเลย

พรทิพย์ อย่างนั้นก็ไม่ต้องอ่าน

สุ. เพราะฟังแล้วก็มาถามว่า สิ่งที่ปรากฏทางตาเป็นอย่างไร เห็นเป็นอย่างไร ทั้งๆ ที่จำชื่อได้หมดแล้วเดี๋ยวนี้ก็มีสิ่งที่ปรากฏจริงๆ และมีเห็นจริงๆ จะเข้าใจเห็น จะเข้าใจสิ่งที่ปรากฏว่า เป็นธรรมะที่ไม่เหมือนกันเลย เพราะขณะนี้เป็นอย่างนี้ จะเรียกอะไรก็แล้วแต่ใช้ภาษาอะไร แต่ถ้าบอกว่า จิตเห็นเป็นวิบาก แล้วอาศัยจักขุปสาทเห็นรูปารมณ์ มีเจตสิกเกิดร่วมด้วยเท่าไร แล้วเดี๋ยวนี้ล่ะ เข้าใจว่า เห็นไม่ใช่เรา เป็นธรรมะหรือเปล่า หรือต้องท่องว่า เห็นมีเจตสิกเกิดร่วมด้วย ๗ ประเภท

พรทิพย์ อย่างนั้นการศึกษาก็ต้องศึกษาจากสิ่งที่มีจริงๆ ก่อน แล้วค่อยไปรู้ว่า ขณะนี้มีเจตสิกประกอบด้วย ๗ ประเภท อย่างนั้นหรือคะ

สุ. คุณพรทิพย์มีเห็นตลอดชีวิต แล้วตายไปโดยจำได้ว่า จิตมีเจตสิกเกิดร่วมด้วย ๗ ประเภท แต่ไม่รู้ว่า ขณะนี้เป็นธรรมะ

พรทิพย์ ชาติหน้าก็ต้องไปเรียนอย่างนี้อีก

สุ. ชาติหน้าก็มีเห็น แล้วไม่รู้ว่าใช้ภาษาอะไร อาจจะไม่ใช่ภาษาไทยอีกก็ได้ แล้วก็ยังไม่รู้จักเห็นเหมือนเดิม เรียนเพื่อจำชื่อ คิดว่าต้องตั้งต้นอย่างนั้น หรือเรียนเพราะรู้ว่า มีธรรมะตลอดเวลา แค่นี้ เป็นสิ่งที่ไม่เคยรู้มาก่อนเลย แล้วจะไม่รู้อีกต่อไปตลอดชีวิต ถ้าไม่ได้ฟังเข้าใจ

พรทิพย์ วันนี้ที่มีคนใหม่มาศึกษาก็นับว่ามีโอกาสดีมาก ที่ได้ฟังตรงนี้

สุ. คือความจริง