ศึกษาเพื่อเข้าใจสภาพธรรม

คุณเด่นพงศ์เข้าใจสภาพธรรม หรืออยากจะจำชื่อ อันนี้เป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะเหตุว่าเป็นเรื่องของภาษาไทยกับภาษาบาลี และภาษาอื่นๆ ซึ่งจะใช้ภาษาอะไรก็ ได้ แต่หมายความว่า เมื่อใช้แล้ว ฟังแล้ว พิจารณาแล้ว เข้าใจสภาพธรรมที่ได้ยินได้ฟัง เพราะฉะนั้นขณะนี้ทุกคนก็เข้าใจเรื่องของธรรมว่า ธรรมหลากหลายมาก แม้จะ หลากหลายสักเท่าไร ก็ประมวลเป็นธรรม ๒ ประเภท ที่ต่างกันโดยสิ้นเชิง คือ สภาพ ธรรมอย่างหนึ่งไม่สามารถรู้อะไรได้เลย แค่นี้ค่ะ จนกว่าจะมีความเข้าใจจริงๆ ในลักษณะ ของสภาพธรรมซึ่งไม่สามารถจะรู้อะไรได้เลย และสภาพธรรมที่มี แม้เป็นสภาพธรรมที่ ไม่รู้อะไรเลย ก็ปรากฏไม่ได้ ถ้าไม่มีสภาพที่กำลังรู้ กำลังเห็น กำลังได้ยินลักษณะของ สภาพธรรมนั้น

เพราะฉะนั้นก่อนอื่นให้เข้าใจว่า เรากำลังไม่รู้ลักษณะของนามธรรม และรูปธรรม ในขณะนี้ เพราะฉะนั้นการฟังแต่ละครั้ง ฟังเพื่อให้เข้าใจ เข้าถึงความเป็นธรรมที่ไม่ใช่ ตัวตน ซึ่งเป็นนามธรรม และรูปธรรม มีลักษณะที่ปรากฏ ให้ฟังให้เข้าใจ ส่วนเรื่องชื่อ จะ ใช้ภาษาไทยหรือภาษาบาลี เมื่อมีความเข้าใจแล้ว ไม่เป็นปัญหาเลย แต่เวลานี้ที่เป็น ปัญหา เพราะไม่ได้เข้าใจลักษณะของธรรมนั้นๆ แล้วก็ไปได้ยินชื่อ แล้วก็ไปสงสัยว่า ชื่อนั้นหมายความถึงสภาพธรรมอะไร แต่ถ้ามีความเข้าใจธรรม ไม่สงสัยในชื่อนั้นเลย