ทางที่จะทำให้จิตเกิดขึ้นรู้อารมณ์ทางทวาร ๖ เป็นรูป ๕ เป็นนาม ๑

   ซึ่งสำหรับในตอนต้นก็คิดว่าจะไม่กล่าวถึงเรื่องของทวารทั้ง ๖ โดยละเอียด   เพียงแต่ให้ทราบว่า ที่โลกกำลังปรากฏเป็นโลก ก็เพราะมีทวาร ทางที่จิตจะเกิดขึ้นรู้อารมณ์ ซึ่งได้แก่ทวาร ๖ เป็นรูป ๕ ทวาร และเป็นนาม คือ จิต ๑ ทวาร