ไม่ว่าจะเป็นจิตประเภทใด เป็นจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐานได้ทั้งสิ้น

ถาม   ที่อาจารย์บอกว่า เป็นมหากิริยาจิต แต่เป็นโลกียะ ทำไมพระอรหันต์จึง...

ส.   ยังไม่ได้กล่าวถึงนะคะ กำลังกล่าวถึงวิถีจิต เพื่อที่จะให้รู้ว่า การสั่งสมสันดานตนที่เป็นกุศลจิต อกุศลจิต และมหากิริยาฝ่ายโลกียจิตคืออะไร แต่ว่าการศึกษาธรรม ต้องให้เข้าใจจริง ๆ ให้เป็นประโยชน์เกื้อกูล ให้รู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ไม่ว่าจะเป็นจิตประเภทใด ก็เป็นจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐานได้ทั้งสิ้น ถ้าเข้าใจ

เพราะฉะนั้นขณะนี้ที่เห็น ไม่ใช่ว่าให้ท่านผู้ฟังไปแยกว่า ก่อนที่จะมีการเห็นดวงต่อไปเกิดขึ้น มีจิตอะไรเกิดขึ้นบ้าง โดยการประจักษ์แจ้ง เพราะเหตุว่าเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ แต่เพื่อที่จะให้เห็นสภาพธรรมว่าไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน อย่างไร ตามที่พระผู้มีพระภาคทรงประจักษ์แจ้งและทรงแสดง เพื่อเป็นหนทางให้สติเริ่มระลึกที่จะรู้ลักษณะของจิตเห็นว่า ต่างกับจิตที่ได้ยินเสียก่อน ต่างกับจิตที่กำลังได้กลิ่น  กำลังลิ้มรส  กำลังกระทบสัมผัส กำลังคิดนึก ให้สติและปัญญาเกิดขึ้นเป็นขั้น ๆ เพื่อที่จะได้รู้ลักษณะที่ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน เป็นขั้น ๆ ยังไม่ใช่ขั้นที่จะไปประจักษ์ความเกิดขึ้นและดับไปก่อน เพราะเหตุว่าถ้ายังไม่รู้ลักษณะของนามธรรมและรูปธรรม จะประจักษ์การเกิดดับไม่ได้ แต่ว่าการเข้าใจโดยละเอียด ก็จะเป็นปัจจัยที่สะสม ทำให้มีการระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ต่างกันตามที่ได้ยิน ได้ฟัง จนกว่าปัญญาจะศึกษาพิจารณาและรู้ชัดขึ้น