กุศลจิตเป็นสภาพของจิตที่ดี เป็นเหตุให้เกิดกุศลวิบาก


    กุศลจิตเป็นสภาพของจิตที่ดี ซึ่งเป็นเหตุที่จะให้เกิดผล คือ “กุศลวิบาก” ในอนาคตข้างหน้า เพราะฉะนั้นเมื่อมีกุศลซึ่งเป็นเหตุ เมื่อเหตุมี ก็จะต้องมีผลของกุศลนั้น คือ จิตและเจตสิกเกิดขึ้นเพราะกุศลเป็นปัจจัย จิตและเจตสิกซึ่งเป็นผลของกุศลนั้น เป็น “วิบากจิต” และ “วิบากเจตสิก” ซึ่งข้อความในอรรถกถามีว่า

    แม้ว่าเจตสิกก็เป็นวิบาก แต่เพราะเหตุว่า จิตเป็นประธาน เพราะฉะนั้นก็ใช้คำว่า “วิบากจิต”

    หรือแม้ว่า “จิตตชรูป” คือ รูปซึ่งเกิดเพราะจิต มี ในขณะนั้นรูปไม่ได้เกิดเพราะจิตเท่านั้น แต่ว่ารูปนั้นเกิดเพราะจิตและเจตสิกซึ่งเกิดร่วมกัน แต่ว่าทรงใช้คำว่า “จิตตชรูป” ซึ่งก็หมายความรวมถึงเจตสิกที่เกิดร่วมด้วยว่า รูปนั้นเกิดขึ้นเพราะจิตและเจตสิกเป็นสมุฏฐาน ฉันใด เวลาที่เป็นวิบากจิตนี้ก็เหมือนกัน จะต้องมีเจตสิกเกิดร่วมด้วย เพราะฉะนั้นเจตสิกที่เกิดร่วมกับวิบากจิตก็เป็นวิบากเจตสิก ซึ่งเป็นผลของกุศล ถ้าเป็นกุศลวิบาก


    หมายเลข 6814
    25 ส.ค. 2558