สภาพธรรมที่เกิดขึ้นเป็นที่ตั้งของความยินดีต้องการทุกอย่าง

สภาพธรรมใดก็ตามซึ่งเกิดขึ้น ขอให้สังเกตพิจารณาดูว่า เป็นที่ตั้งของความยินดี ความต้องการทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นสิ่งที่ปรากฏทางตา เสียงที่ปรากฏทางหู กลิ่นที่ปรากฏทางจมูก รสที่ปรากฏทางลิ้น  สิ่งที่กระทบสัมผัสทางกาย  หรือเรื่องราวที่คิดนึก ก็คิดนึกด้วยความยินดีพอใจ

เพราะฉะนั้นปัจจัยก็ได้แก่ จิต เจตสิก รูป นิพพาน และบัญญัติธรรม เวลาที่มีการคิดนึก การคิดนึกถึงคำ เป็นโวหารต่าง ๆ นั้น ก็เป็นอารมณ์ของจิตที่คิด

เพราะฉะนั้นแม้ว่าจะไม่ใช่ปรมัตถธรรม แต่ก็เป็นอารัมมณปัจจัยของจิตที่คิด

ยังมีข้อสงสัยอะไรอีกไหมคะ เชิญค่ะ

อย่าลืมนะคะ นี่คือจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน การที่จะรู้ลักษณะของจิตว่า ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน ก็ต้องรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่เป็นโลภะ เป็นโทสะ เป็นโมหะ เป็นกุศลประการต่างๆ ซึ่งเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย เพราะการสะสมสืบต่อไม่หายไปไหน