ปัญจทวาราวัชชนจิตกับมโนทวาราวัชชนจิตเกิดเป็นวาระแรก
อ.กุลวิไล เหตุใดปัญจทวาราวัชชนจิต และมโนทวาราวัชชนจิตจึงเป็นชาติกิริยาที่เกิดก่อนวาระแรก และไม่ใช่เป็นจิตที่เป็นชาติวิบากที่รับผลของกรรมทันที
ท่านอาจารย์ ถ้าเป็นวิบากก็จะมีกุศลวิบากเป็นผลของกุศลกรรม และอกุศลวิบากเป็นผลของอกุศลกรรม แต่ปัญจทวาราวัชชนจิตสามารถที่จะรู้อารมณ์ได้ทั้งที่เป็นอิฏฐารมณ์ และอนิฏฐารมณ์จึงไม่ใช่วิบาก และจริงๆ แล้วก็ไม่ได้ทำกิจเห็น ไม่ได้ทำกิจได้ยิน นั่นเป็นกิจของวิบากจิตโดยตรง แต่ว่าสำหรับกิริยาจิตซึ่งเกิดก่อน เพียงจากภวังค์ เมื่อหมดกระแสภวังค์แล้ว การที่วิถีจิตจะรู้อารมณ์อื่น ตาบ้าง หูบ้าง ลิ้นบ้าง จมูกบ้าง กายบ้าง ใจบ้าง ต้องอาศัยทวาร ถ้าไม่มีทวารเช่นคนที่ไม่มีจักขุปสาท จักขุวิญญาณเกิดไม่ได้เลย ใช่ไหม เพราะฉะนั้นสำหรับปัญจทวาราวัชชนจิตสามารถรู้อารมณ์ได้ทั้ง ๕ ทวารจึงไม่ใช่วิบากจิต แต่เป็นกิริยาจิต และรู้อารมณ์ได้ทั้งที่เป็นอิฏฐารมณ์ และอนิฏฐารมณ์ ก็เป็นกิริยาจิต
ที่มา ...