ทบทวนปัจจัย - มัคคปัจจัย

ปัจจัยต่อไปคือ โดยมัคคปัจจัย สำหรับมรรคส่วนมากท่านผู้ฟังก็ได้ทราบสัมมามรรค ๘ คือ สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ แต่สำหรับมัคคปัจจัยที่เป็นอกุศลก็มี เพราะเหตุว่ามรรคซึ่งเป็นหนทาง ย่อมมีทั้งหนทางที่ไปสู่สุคติ และหนทางที่ไปสู่ทุคติ

สำหรับโลภมูลจิตโดยมัคคปัจจัยแล้ว ได้แก่ วิตกเจตสิก วิริยเจตสิก เอกัคคตาเจตสิกและมิจฉาทิฏฐิ เพราะเหตุว่าสภาพที่เป็นมัคคปัจจัยทั้งหมด มีที่เป็นสัมมามรรค และมิจฉามรรค แต่เมื่อกล่าวถึงโลภมูลจิตแล้ว ก็ต้องเป็นมิจฉามรรคทั้งหมด คือ วิตกเจตสิกเป็นมิจฉาสังกัปปะ วิริยเจตสิกเป็นมิจฉาวายามะ เอกัคคตาเจตสิกก็เป็นมิจฉาสมาธิ และมิจฉาทิฏฐิก็เป็นมิจฉาทิฏฐิเจตสิก พาไปไหน ถ้าเป็นมิจฉามรรคก็ต้องพาไปสู่ทุคติ