ทุกขณะจิต มีกรรมใช่ไหม

ชิน   ทุกขณะจิตคือมีกรรม มีปัจจัยของเขาใช่ไหมคะ

ส.   ต้องแยกประเภท แต่ให้ทราบว่า จิตไม่ใช่จะเกิดขึ้นโดยไม่มีการปรุงแต่ง ไม่มีปัจจัย และไม่ใช่แต่เฉพาะจิต สภาพธรรมใดๆก็ตามที่เกิดต้องมีปัจจัยปรุงแต่ง ไม่ว่าจะเป็นจิต หรือเจตสิก หรือรูป

ชิน   เรื่องความอดทนนั้นก็คืออดทนในสิ่งที่ปรากฏทั้ง ๖ ทวารหรือเปล่าคะ

ส.   ค่ะ ถ้าเข้าใจว่าอดทนเป็นกุศล ขณะนั้นอดทนเพื่ออะไร อดทนอะไร ถ้าอย่างเรารู้ว่า สภาพธรรมขณะนี้มีจริง อย่างที่ได้ศึกษามาแล้วว่า ไม่ใช่ตัวตน เป็นนามธรรมกับเป็นรูปธรรม ๒ คำนี้ปฏิเสธไม่ได้เลย แต่รู้ชัดจริงๆอย่างนี้หรือยัง เพียงได้ยิน และกว่าจะรู้ชัดจริงๆ ต้องอดทนไหมคะ ที่จะฟังแล้วฟังอีก พิจารณาแล้วพิจารณาอีก หรือว่าระลึกแล้วก็ค่อยๆเข้าใจขึ้นทีละเล็กทีละน้อยจนกว่าสภาพธรรมจะปรากฏ โดยสภาพที่เป็นอนัตตา

ข้อความในพระไตรปิฎกมีใช่ไหมคะที่ว่า ขันติเป็นตบะอย่างยิ่ง พระพุทธพจน์ทุกคำเป็นความจริงซึ่งจะต้องเช้าใจให้ถูกต้องว่า ความหมายนั้นๆคืออะไร

วิจิตร   ถ้าหากว่าเป็นอย่างนี้ก็จะต้องมีคำจำกัดความว่า อดทนในลักษณะไหน อย่างนั้นหรือเปล่า

ส.   ขณะที่กำลังฟัง ฟังไปเรื่อยๆ ก็จะค่อยๆเข้าใจลักษณะความอดทนขึ้น ขณะนี้กำลังอดทนหรือเปล่าคะ ค่อยๆรู้จักลักษณะที่อดทนทีละเล็กทีละน้อย