จะทำอะไร ควรศึกษาให้เข้าใจก่อน

ก่อนอื่นที่เราจะทำอะไรเราจะต้องมีความรู้ความเข้าใจในสิ่งนั้น เพราะฉะนั้น พอพูดถึงสมาธิกับวิปัสสนา ต้องเข้าใจก่อนว่าคืออะไร ถ้าเราไม่เข้าใจว่าคืออะไรเราก็ไม่สามารถจะรู้ได้ว่าสิ่งที่เราต้องถูกหรือผิดนะคะ

เพราะฉะนั้นสมาธิคืออะไรคะ สมาธิที่ถูกก็คือว่า ความตั้งมั่นถูกของจิตซึ่งเกิดได้ทั้งกุศลและอกุศล ขณะใดที่จิตตั้งมั่นในอารมณ์ คือสิ่งหนึ่งสิ่งใด อย่างคนที่กำลังตั้งใจอ่านหนังสือ เขาไม่สนใจอย่างอื่นเลย ขณะนั้นก็เป็นลักษณะหนึ่งของสมาธิ คนที่ตั้งใจทำอะไรให้ดี สวยๆงามๆ สลักอะไร ก็ตามแต่ ผลไม้หรืออะไรสวยๆงามๆ ต้องมีสมาธิ

เพราะฉะนั้นแม้แต่ขณะที่ฟังในขณะนี้ ก็มีสมาธิเล็กๆ เกือบทุกขณะจิต ทำให้ตั้งมั่นในสิ่งที่กำลังปรากฏ แล้วก็ค่อยๆ เข้าใจขึ้น แต่ว่าสมาธิไม่ใช่ปัญญา

เพราะฉะนั้นนี่เป็นความหมายของสมาธิที่ถูก คือตั้งมั่น แล้วก็มีทั้งผิดทั้งถูก มิจฉาสมาธิก็มี สัมมาสมาธิก็มี