กรรมนิมิต - คตินิมิต กับ ทวาร

นิภัทร   ๓ คำนี้ คือ กรรม กรรมนิมิต คตินิมิต  ผมยังเข้าใจสับสนอยู่  กรรมนี่หมายความว่า เวลาจะจุติ นึกถึงการกระทำที่ได้เคยกระทำมาแล้ว ส่วนกรรมนิมิตนึกถึงเรื่องราวที่กระทำอย่างนั้นหรือเปล่า

ท่านอาจารย์ กรรมนิมิตเกิดได้ทั้ง ๖ ทวาร ถ้าเป็นทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ในขณะนี้ เสียงก็เป็นกรรมนิมิตได้ กลิ่นก็เป็นกรรมนิมิตได้ แล้วแต่ว่าในขณะที่ได้กลิ่นแล้ว จุติจิตเกิด แล้วปฏิสนธิจิตก็เกิดต่อ เพราะฉะนั้นกลิ่นนั้นก็เป็นกรรมนิมิตได้ หรือว่าจะเป็นการนึกถึงเครื่องหมาย สิ่งที่เตือนให้ระลึกถึงกรรมก็ได้  เป็นนิมิตของกรรมได้ทางมโนทวาร เช่น นึกถึงปืน ถ้าเคยเป็นฆาตกร หรืออาวุธร้ายต่างๆที่ใช้ อาจจะคิดถึงเหตุการณ์อย่างหนึ่งอย่างใดก็ได้  แต่ว่าไม่ได้คิดถึงเป็นเรื่อง แต่เห็นสิ่งที่ปรากฏ ที่เป็นการกระทำ หรืออาจจะคิดถึงสบง จีวร ที่เคยทอดกฐิน อย่างนั้นก็เป็นกรรมนิมิตได้

เพราะฉะนั้นกรรมนิมิตเป็นได้ทั้ง ๖ ทวาร ส่วนคตินิมิตเป็นได้เฉพาะทางมโนทวารอย่างเดียว คตินิมิตไม่ใช่การนึก  แต่เป็นการเห็นทางมโนทวารเหมือนฝันเห็น  เหมือนเห็นในความฝันเพราะเหตุว่าเป็นทางมโนทวาร

นิภัทร   เช่นเห็นรูปปราสาทราชวัง หรือเห็นเป็นเปลวไฟอะไรอย่างนั้น แต่คล้ายๆเป็นฝันอย่างนั้นใช่ไหม  กรรมกับกรรมนิมิตเกิดได้ทั้ง ๖ ทวาร ใช่ไหมครับ

ท่านอาจารย์  ถ้าเป็นกรรมอารมณ์ ระลึกถึงกรรม ต้องเฉพาะมโนทวาร แต่ที่ใช้คำว่า กรรมนิมิตนี่ทั้ง ๖ ทวาร 

นิภัทร   คตินิมิตเกิดได้ทาง...

ท่านอาจารย์ มโนทวารทวารเดียว