จิตอยู่ที่ไหนระหว่างสมองกับหัวใจ

ถ.   จิตอยู่ส่วนไหนของร่างกาย   บางคนว่าจิตอยู่ที่มันสมอง  บางคนว่าอยู่ในหัวใจ  จริงหรือไม่

สุ.   จิตมีที่เกิด ๖ ที่   เรียกว่า  "วัตถุ ๖"   เป็นรูป ๖ รูป คือ

จักขุปสาทรูป  เป็นที่เกิดของจักขุวิญญาณ  จิตเห็นในขณะนี้

โสตปสาทรูป  เป็นที่เกิดของโสตวิญญาณ  จิตได้ยินในขณะนี้

ฆานปสาทรูปที่กลางจมูก เป็นที่เกิดของฆานวิญญาณ  จิตที่ได้กลิ่น

ชิวหาปสาทรูป เป็นที่เกิดของชิวหาวิญญาณ  จิตที่ลิ้มรส

และกายปสาทรูปที่ซึมซาบอยู่ทั่วร่างกาย  เป็นที่เกิดของกายวิญญาณจิตในขณะที่รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส   ซึ่งเย็นบ้าง  หรือร้อนบ้าง  หรืออ่อนบ้าง  หรือแข็งบ้าง และหทยวัตถุ เป็นวัตถุที่ ๖ เป็นที่เกิดของจิต

เวลาที่เพิ่งเกิดในครรภ์ของมารดา  รูปเล็กมากทีเดียว  ในขณะที่ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้นจะมีกลุ่มของรูป  ซึ่งภาษาบาลีใช้คำว่า "กลาป"  ๓ กลาปเกิดพร้อมกับปฏิสนธิจิต  ซึ่งมองด้วยตาไม่เห็น   เพราะว่าเป็นกลุ่มของรูปเพิ่งจะเกิดแล้วก็เล็ก มาก   กลุ่มหนึ่งเป็นกลุ่มของกายปสาทรูป   อีกกลุ่มหนึ่งเป็นกลุ่มของภาวรูป  อีกกลุ่มหนึ่งเป็นกลุ่มของรูปที่เป็นที่เกิดของจิต ชื่อว่า หทยรูป

แสดงให้เห็นว่าในภูมิที่มีขันธ์ ๕ นั้น   จิตจะเกิดโดยไม่อาศัยรูปไม่ได้เลยในขณะนี้มีรูปซึ่งเป็นที่เกิดของจิต ในขณะที่เห็น ในขณะที่ได้ยิน ในขณะที่คิดนึก

เพราะฉะนั้น เวลาที่เกิดใหม่ๆยังไม่มีรูปร่างของหัวใจเลย   แต่ที่เป็นหทยรูป เพราะว่าเป็นรูปที่เป็นที่อาศัยเกิดของปฏิสนธิจิต  และเมื่อเจริญเติบโตขึ้น รูปร่างกายสมบูรณ์ครบถ้วนขึ้น  รูปที่เป็นที่เกิดของจิตซึ่งเป็นหทยรูป  ไม่ใช่ตา หู จมูก ลิ้น กายนั้น  จะอยู่ที่กลางหัวใจ  ซึ่งเป็นรูปที่เกิดเพราะกรรม  ถึงแม้ว่าจะตัดหัวใจออกหรือว่าจะมีการเปลี่ยนหัวใจก็ตาม  รูปเกิดดับเร็วมาก  ฉะนั้น ในขณะที่หัวใจออกไปอยู่นอกร่างกาย  ถ้าบุคคลนั้นยังไม่สิ้นชีวิตกรรมก็ทำให้หทยรูปเกิดที่ส่วนหนึ่งส่วนใดซึ่งจะทำให้จิตดำรงอยู่ได้ในขณะนั้น

เพราะฉะนั้น ต้องทราบว่ารูปกำลังเกิดดับอย่างรวดเร็วด้วย  และปกติเมื่อมีรูปร่างที่สมบูรณ์แล้วหทยวัตถุซึ่งเป็นที่อาศัยเกิดของจิตอื่นๆ นอกจากจิตเห็น จิตได้ยิน จิตได้กลิ่น จิตลิ้มรส จิตที่รู้กระทบสัมผัสแล้ว จิตอื่นทั้งหมดเกิดที่หทยวัตถุ แต่ว่าหทยวัตถุนั้นก็เกิดเพราะกรรม

ในขณะนี้รูปกำลังดับอย่างรวดเร็ว  และกรรมก็ทำให้รูปเกิดอย่างเร็วด้วยเพราะฉะนั้น ไม่ต้องคำนึงถึงรูปซึ่งเกิดแล้วดับแล้ว  ขณะนี้รูปใดไม่ปรากฏ รูปนั้นเกิดแล้วดับแล้ว ทุกคนคิดว่ามีตัวนั่งอยู่ทั้งตัว แล้วมีทั้งตา หู จมูก ลิ้น กาย มีทั้งรูป ร่าง แขน มือ เท้า แต่ตามความเป็นจริงแล้วรูปเกิดแล้วดับเร็วมาก  ฉะนั้น รูปใดแม้ไม่ปรากฏ  รูปนั้นก็เกิดแล้วก็ดับแล้ว