ผัสสะกระทบเฉยๆ รู้อารมณ์ไหม

บง ท่านอาจารย์กล่าวถึงจิตรู้อารมณ์ ผัสสะ ถ้าไม่ผัสสะ จิตก็ไม่รู้อารมณ์ ผัสสะกระทบเฉยๆ แต่ไม่รู้อารมณ์ได้ไหม

ส. ไม่ได้ นามธรรมทั้งหมดที่เกิดเป็นสภาพรู้ ฉะนั้น จิตที่จำแนกออกเป็น ๘๙ ชนิด เจตสิกเป็น ๕๒ ประเภท บางครั้งรวมกันโดยลักษณะเป็นนามธรรม ๕๓ เพราะเหตุว่าผัสสเจตสิก ๑ มีลักษณะเฉพาะตน สัญญาเจตสิก ๑ มีลักษณะเฉพาะตน เจตนาเจตสิก ทุกอย่างมีลักษณะเฉพาะตน สำหรับจิตไม่ว่าจะเป็นจิตชนิดไหนก็ตาม จิตเห็น จิตได้ยิน จะเป็น ๘๙ ดวง หรือ ๑๒๑ ประเภท โดยลักษณะแล้วเป็นสภาพที่รู้อารมณ์

เพราะฉะนั้น จึงรวมเป็นนามธรรม ๕๓ คือ จิต ๑ เจตสิก ๕๒ เพราะว่าจิตไม่ได้แยกเป็นลักษณะอื่นเลย นอกจากจิตทุกประเภท วิชชานนลักขณัง คือสาภาพที่รู้แจ้งอารมณ์ ไม่ว่าเป็นจิตไหน ไม่ว่าเป็นภวังคจิต ปฏิสนธิจิต จักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ โลกุตตรจิต หรือจิตอะไรก็ตาม มีลักษณะอย่างเดียวคือเป็นใหญ่ในการรู้แจ้งอารมณ์ ส่วนเจตสิกแต่ละชนิดก็มีกิจหน้าที่ไปแต่ละอย่าง