วิปัสสนาญาณ จะไม่มีปัญจทวารวิถีได้ไหม

ถ. ญาณจริยาต้องเกิดทางมโนทวารเท่านั้น ใช่ไหม ทางปัญจทวารไม่ได้

สุ. มหากุศลญาณสัมปยุตต์เกิดได้ ๖ ทวาร และในขณะที่กำลังมี วิปัสสนาญาณ จะไม่มีปัญจทวารวิถีได้ไหม

ถ. ไม่ได้

สุ. เพราะว่าการจะประจักษ์แจ้งลักษณะของรูปแต่ละรูป รูปนั้นต้องกระทบกับปสาทแล้วจึงจะปรากฏ และมโนทวารวิถีก็รู้ชัดในลักษณะที่ต่างกันของนามธรรมและรูปธรรม ซึ่งแยกได้ยากมากว่าขณะไหนเป็นปัญจทวารวิถี และขณะไหนเป็น มโนทวารวิถี และมหากุศลญาณสัมปยุตต์ก็ยังเกิดได้ทั้ง ๖ ทวารด้วย

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 1521