ก่อนการตรัสรู้ทรงบรรลุอรูปฌานขั้นสูงสุด

ในสมัยก่อนการตรัสรู้ อาฬารดาบส อุทกดาบส ซึ่งเป็นผู้ที่พระผู้มีพระภาคได้เสด็จไปศึกษาสมถภาวนา จนกระทั่งพระองค์ได้บรรลุถึงเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน ซึ่งเป็นอรูปฌาน ขั้นสูงสุด แต่ด้วยพระบารมีที่ได้สะสมมาทำให้รู้ว่า นั่นไม่ใช่การพ้น ไม่ใช่การรู้แจ้งอริยสัจจธรรม เพราะฉะนั้น เรื่องของการอบรมสมาธิ ตั้งแต่ในครั้งนั้น จะเห็นได้ว่า มีผู้ที่อบรมเจริญสมาธิถึงขั้นฌานมาก่อน แต่ไม่รู้แจ้งอริยสัจจธรรม ต่อเมื่อใด พระผู้มีพระภาคทรงตรัสรู้แล้ว และทรงแสดงพระธรรม บุคคลที่เคยปฏิบัติสมาธิ สมถภาวนาจนกระทั่งบรรลุฌานขั้นต่างๆ ก็เป็นผู้ที่มีปกติเจริญสติปัฏฐานเพื่อละ เพราะฉะนั้น ขณะใดที่ยังไม่รู้ว่า โลภะน่ารังเกียจ ขณะนั้นจะไม่มีการอบรมเจริญสมถภาวนาเลย [แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 2039]