นั่งอยู่เฉยๆ จะรู้ได้อย่างไรว่า มีสติหรือไม่มีสติ


        สุกิจ นั่งอยู่เฉยๆ จะรู้ได้อย่างไรว่า มีสติ หรือไม่มีสติ ขณะนี้นั่งฟังแล้วเข้าใจที่อาจารย์พูดทุกถ้อยคำเป็นสติแบบปกติ หรือเปล่าครับ

        สุ. ขณะใดที่เข้าใจถูกต้อง ขณะนั้นต้องมีสติเจตสิกเกิดร่วมด้วย เพราะขณะนั้นเป็นกุศล โสภณธรรมทั้งหลายเกิดร่วมกัน แต่ขณะที่ไม่เข้าใจ หรือขณะที่ได้ยินเสียง แล้วก็เกิดคิดเรื่องอื่น ซึ่งไม่ใช่การเข้าใจธรรม ขณะนั้นก็ให้ทราบว่า แม้นั่งเฉยๆ ก็เป็นอกุศล

        สุกิจ ขณะที่ฟุ้ง หรือขณะที่ฟังแล้วไม่เข้าใจ นั่นคือไม่มีสติ

        สุ. ฟุ้งคืออะไร

        สุกิจ ฟุ้งคิดอย่างอื่น

        สุ. คิดอย่างอื่น ขณะนั้นจิตอะไร

        สุกิจ จิตเป็นโมหะ เป็นฟุ้งซ่านไป

        สุ. โลภะได้ไหมคะ

        สุกิจ ได้

        สุ. โทสะได้ไหม เพราะเราชอบใช้คำ ฟุ้งแต่ว่าชัดเจนไหมว่า ฟุ้งคืออะไร เป็นกุศล หรืออกุศล ระดับไหน ก็บอกว่าฟุ้ง ก็บอกซิคะว่า ฟุ้งนั้น ฟุ้งด้วยโลภะ หรือฟุ้งด้วยโทสะ หรือฟุ้งด้วยโมหะ ต้องมีสภาพธรรมอย่างหนึ่งอย่างใดที่เป็นอกุศล แต่ว่าเราก็ชินกับการใช้คำ โดยไม่ชัดเจน แต่ความจริงก็คือ ถ้าอกุศลเกิดขึ้น วันนี้เยอะเลย ก่อนจะมานั่งฟังธรรม ฟุ้ง หรือเปล่าคะ บางคนก็บอกว่าขณะนั้นไม่ได้ฟุ้งเลย เพราะไม่ได้เข้าใจว่า ขณะใดที่เป็นอกุศล ขณะนั้นต้องมีอุทธัจจเจตสิก สภาพที่ไม่สงบเกิดขึ้น แต่เพราะเหตุว่า ลักษณะของความไม่สงบนั้นชินมาก ไม่รู้เลยว่า ไม่สงบ จนกว่าจะเดือดร้อนเมื่อไร กระวนกระวายเมื่อไร ก็ใช้คำพิเศษว่า “ฟุ้ง” แต่ความจริงก็คือว่า ขณะนั้นก็ต้องเป็นอกุศลที่เพิ่มกำลังขึ้น แต่ก็คือลักษณะของโลภะ หรือโทสะ หรือโมหะนั่นเอง

        ที่มา ...

        พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 289


    หมายเลข 12184
    28 ธ.ค. 2566