ผลจิต

ผลจิต

ผล (สิ่งที่เกิดจากเหตุ) + จิตฺต (จิต)

จิตที่บรรลุอริยผล หมายถึง โลกุตรวิบากจิตซึ่งเป็นผลจากการดับกิเลสของมัคคจิตเป็นสมุจเฉทแล้ว โลกุตรวิบากจิตหรือผลจิตมี ๔ ประเภท ตามการดับกิเลสของมัคคจิตซึ่งเป็นโลกุตรกุศล คือ

๑. โสดาปัตติผลจิต ทำให้บุคคลผู้บรรลุได้ชื่อว่า พระโสดาบัน

๒. สกทาคามิผลจิต ทำให้บุคคลผู้บรรลุได้ชื่อว่า พระสกทาคามี

๓. อนาคามิผลจิต ทำให้บุคคลผู้บรรลุได้ชื่อว่า พระอนาคามี

๔. อรหัตตผลจิต ทำให้บุคคลผู้บรรลุได้ชื่อว่า พระอรหันต

มรรคจิตดวงหนึ่งๆ จะเกิดขึ้นเพียงครั้งดียวในสังสารวัฏฏ์ เพราะมีกิจในการละกิเลสได้เป็นสมุจเฉท ไม่ต้องเกิดขึ้นมาเพื่อละกิเลสที่ดับไปแล้วอีก ส่วนผลจิตสามารถเกิดขึ้นได้หลายครั้ง ในมรรควิถีเกิดได้ ๒ หรือ ๓ ขณะ แต่ในขณะที่เข้าผลสมาบัติมีผลจิตเกิดขึ้นนับไม่ถ้วน