น้ำปานะ 3

น้ำปานะคือ น้ำผลไม้ ที่ทรงอนุญาตไว้ มี ๘ ชนิด และอื่นๆ ตามสมควร เมื่อคั้นเอาเฉพาะน้ำกรองไม่ให้มีกาก พระภิกษุรับประเคนแล้วฉันได้ตลอดวันและคืนหนึ่ง

[เล่มที่ 7] พระวินัยปิฎก มหาวรรค เล่ม ๕ ภาค ๒ - หน้าที่ 152

พระพุทธานุญาตน้ำอัฏฐบาน

ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทำธรรมีกถา ในเพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น แล้วตรัสอนุญาตแก่ภิกษุทั้งหลายว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตน้ำปานะ ๘ ชนิด คือ น้ำปานะทำด้วยผลมะม่วง ๑ น้ำปานะทำด้วย ผลหว้า ๑ น้ำปานะทำด้วยผลกล้วยมีเมล็ด ๑ น้ำปานะทำด้วยผลกล้วยไม่มี เมล็ด ๑ น้ำปานะทำด้วยผลมะซาง ๑ น้ำปานะทำด้วยผลจันทน์หรือองุ่น ๑ น้ำปานะทำด้วยเง่าบัว ๑ น้ำปานะทำด้วยผลมะปรางหรือลิ้นจี่ ๑. ก่อนภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตน้ำผลไม้ทุกชนิด เว้นน้ำต้มเมล็ดข้าวเปลือก. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตน้ำใบไม้ทุกชนิด เว้นน้ำผักดอง. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตน้ำดอกไม้ทุกชนิด เว้นน้ำดอกมะซาง. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตน้ำอ้อยสด.

คำอธิบายจากอรรถกถา

สาลุกปานะ นั้น ได้แก่ น้ำปานะที่เขาคั้นเง่าอุบลแดงและอุบลเขียว เป็นต้นทำ. ผารุสกปานะ นั้น ได้แก่ น้ำปานะที่ทำด้วยผลมะปราง อย่างอัมพปานะ. อัฏฐบานเหล่านี้ เย็นก็ดี สุกด้วยแสงอาทิตย์ก็ดี ย่อมควร.สุกด้ายไฟไม่ควร.

จากข้อความดังกล่าว และข้อความเกี่ยวกับน้ำปานะ ๑-๒ ก่อนหน้านี้ ต้องอาศัย การตีความ บางที่ก็งง งงจากการปฏิบัติของพระที่เคร่งในศีล ในพระไตรปิฏก บางที่ ก็เข้าใจ สรุปก็คือยังไม่กระจ่าง ๑๐๐% จึงใคร่ขอสอบถามธรรมจากท่านผู้รู้ธรรม และสหายธรรมทุกท่านครับ

๑. อัมพปานะ คือน้ำผลไม้อะไรครับ? กัปปิยะคืออะไรครับ?

๒. ด้วยข้อความสุกด้วยไฟไม่ควร อย่างกรณี ภิกษุ นำใบชาและใส่น้ำร้อนเพื่อชงชา กรณีเช่นนี้ฉันไม่ได้ใช่มั๊ยครับ? แต่ผมเห็นพระชงชาตอนเย็น ไม่รู้สมควรหรือไม่? แต่ท่านก็เคร่งในพระไตรปิฏกนะครับ ก็เลยสับสน หรือว่าการสุกด้วยไฟต้องใช้สำหรับ อัมพปานะ เท่านั้นครับ?

๓. อย่างน้ำเก๊กฮวย ก็ถวายเป็นน้ำปานะไม่ได้ใช่มั๊ยครับ (เพราะต้องต้ม)

ขอขอบคุณและขออนุโมทนาบุญในธรรมทานสำหรับผู้ตอบทุกท่านครับ