ความรอบรู้ หรือปริยัติจริงๆ คืออย่างไร?

[เล่มที่ 28] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค เล่ม ๔ ภาค ๑ - หน้า 190

๑๐. อุปัสสุติสูตร

ว่าด้วยปริยัติธรรมเป็นเบื้องต้นแห่งพรหมจรรย์

[๑๖๔] สมัยนั้น ภิกษุรูปหนึ่งยืนแอบฟังพระผู้มีพระภาคเจ้าอยู่ พระผู้มีพระภาคเจ้าทอดพระเนตรเห็นภิกษุนั้นแล้ว ตรัสถามเธอว่า ดูก่อนภิกษุ เธอได้ฟังธรรมปริยายนี้แล้วหรือ ภิกษุนั้นกราบทูลว่า ได้ฟังแล้ว พระเจ้าข้า.

พ. ดูก่อนภิกษุ เธอจงเรียน จงเล่าเรียน จงทรงจำธรรมปริยายนี้ไว้เถิด เพราะว่าธรรมปริยายนี้ประกอบด้วยประโยชน์ เป็นเบื้องต้นแห่งพรหมจรรย์.

จบ อุปัสสุติสูตรที่ ๑๐

จบ โยคักเขมีวรรคที่ ๑

[เล่มที่ 1] พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ ปฐมภาค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ ๗๔๐
พระสัทธรรม ๓ อย่าง

ข้อว่า สทฺธมฺมฏฺฐิติยา มีความว่า สัทธรรมมี ๓ อย่าง คือ ปริยัติสัทธรรม ๑ ปฏิปัตติสัทธรรม ๑ อธิคมสัทธรรม ๑ บรรดาสัทธรรม ๓ อย่างนั้น

ที่ชื่อว่าปริยัติสัทธรรม ได้แก่ พุทธพจน์แม้ทั้งสิ้นรวมด้วยพระไตรปิฎก

ที่ชื่อว่าปฏิปัตติสัทธรรม ได้แก่ ธรรมนี้คือ ธุดงคคุณ ๑๓ ขันธกวัตร ๑๔ มหาวัตร ๘๒ ศีล สมาธิ และวิปัสสนา

ที่ชื่อว่า อธิคมสัทธรรม ได้แก่ ธรรมนี้ คือ อริยมรรค ๔ สามัญผล ๔ นิพพาน ๑

เมื่อมีสิกขาบทบัญญัติ ภิกษุทั้งหลาย ย่อมเรียนสิกขาบทและวิภังค์แห่งสิกขาบทนั้น และพุทธวจนะอื่นเพื่อส่องความแห่งสิกขาบทและวิภังค์นั้น และเมื่อปฏิบัติสิกขาตามที่ทรงบัญญัติไว้ ย่อมบรรลุโลกุตรธรรม ที่ตนจะพึงบำเพ็ญข้อปฏิบัติแล้วบรรลุได้ด้วยความปฏิบัติ เพราะเหตุนั้น สัทธรรมแม้ทั้งสิ้นนั้น จึงชื่อว่า เป็นสภาพมีความตั้งอยู่ ยั่งยืน ด้วยสิกขาบทบัญญัติ ด้วยเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า สทฺธมฺมฏฺฐิติยา

อ.อรรณพ: ท่านอาจารย์ได้สนทนากับ อ.ทวีศักคิ์ อุ่นจิต เมื่อสักครู่นี้ว่า วันนี้เป็นชาวพุทธหรือเปล่า? ฟังแล้วก็เตือนใจครับ ว่า เราเป็นชาวพุทธถ้าไม่เข้าใจว่าธรรมคืออะไร แล้วจะเป็นชาวพุทธได้อย่างไร?

ธรรม คืออะไรก็ไม่รู้ ทีนี้ท่านอาจารย์ก็กล่าวว่า ถ้ายังไม่เข้าใจว่า ธรรมคืออะไร จะเป็นชาวพุทธได้อย่างไร วันนี้ วันไหนๆ ก็คงไม่ได้เป็นชาวพุทธ เพราะไม่ได้เป็นผู้เข้าใจถูกว่า สิ่งที่มีจริงคืออะไร? ทีนี้ท่านอาจารย์ก็กล่าวที่เขมร เป็นการเตือน ไม่ใช่ชาวเขมร ชาวไทย และทุกคนที่ฟังเข้าใจ

เพราะฉะนั้น ถ้าเริ่มเข้าใจว่า ธรรมเป็นสิ่งที่มีจริง มีเดี๋ยวนี้นะ ก็เริ่มเป็นชาวพุทธขึ้น แต่ก็ยังไม่ใช่ปริยัติ ท่านอาจารย์กล่าว กราบเท้าท่านอาจารย์ เป็นประโยชน์มากครับเพราะว่า พระพุทธศาสนานั้น มี ๓ ระดับนะครับ ปริยัติศาสนา ปฏิปัตติศาสนา ปฏิเวธศาสนา

ปริยัติ แปลก็คือรอบรู้ เพราะฉะนั้น เมื่อคืนก็มีการสนทนากันต่อครับ ถามผู้ที่เริ่มเป็นชาวว่า รู้ และเข้าใจได้เหมือนกันว่า ธรรมคืออะไร ธรรม คือสิ่งที่มีจริงขณะนี้ ที่ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน ที่ท่านอาจารย์ยกคำมากล่าวว่า การที่กล่าวว่า เห็นเป็นเห็น ไม่ใช่เรา ท่านอาจารย์ก็ถามว่า อย่างนี้เป็นปริยัติหรือยัง? ท่านอาจารย์ครับ พอจะเข้าใจว่า เห็นเป็นเห็น ไม่ใช่เรานี่ ก็เริ่มเป็นชาวพุทธแล้ว แต่ทำไมท่านอาจารย์ถึงกล่าวว่า ยังไม่เป็นปริยัติ กราบ้ท้าครับ

ท่านอาจารย์: ใครก็พูดได้ใช่ไหม เห็นเป็นเห็น

อ.อรรณพ: ก็เขาก็เข้าใจนะครับว่า เห็นเป็นเห็น

ท่านอาจารย์: แน่ใจหรือว่า เขาเข้าใจ เพียงพูดว่า เห็นเป็นเห็น ถ้าอย่างนั้นคำสอนก็ง่ายมาก เพียงบอกไป เห็นเป็นเห็น ก็เข้าใจแล้ว เป็นพระธรรมอย่างนั้นหรือ?

อ.อรรณพ: ท่านอาจารย์ครับ ถ้าเริ่มค่อยๆ เข้าใจว่า เห็นเป็นธรรม ก็ยังไม่ได้เป็นความรอบรู้จริงๆ ก็ขอกราบเท้าท่านอาจารย์ตรงๆ ว่า ความรอบรู้ หรือปริยัติจริงๆ คืออย่างไร ครับ

ท่านอาจารย์: เดี๋ยวนี้มีเห็นไหม?

อ.อรรณพ: มีครับ แน่นอน

ท่านอาจารย์: เห็นเดี๋ยวนี้ กำลังเห็น เป็นเห็นหรือเปล่า?

อ.อรรณพ: เป็นเห็นครับ

ท่านอาจารย์: เห็นไหม ถ้าไม่ถามจะตอบไหม เพียงแค่เห็นเป็นธรรม หรือเห็นเป็นเห็น แต่ถ้ากล่าวว่า เห็นเดี๋ยวนี้ เพิ่มความเข้าใจที่จะรอบรู้ไหม?

อ.อรรณพ: เพิ่มความเข้าใจที่จะรอบรู้ แต่ก็ยังไม่มีความรอบรู้จริงๆ ที่สมบูรณ์ครับ

ท่านอาจารย์: ไม่ได้พูดให้รู้อย่างอื่นเลย แค่ เห็น เป็นเห็น แต่ต้องเห็นที่กำลังเห็น จึงเป็นเห็นใช่ไหม? เห็นไหม? ค่อยๆ เข้าใจถูกต้องว่า กำลังพูดถึงสิ่งที่มีเดี๋ยวนี้ ไม่ใช่ว่า ไม่ได้พูดถึงสิ่งที่มีเดี๋ยวนี้ เพียงแต่ให้พูดตาม ไม่ใช่อย่างนั้น

อ.อรรณพ: ก็คือต้องเป็นเห็นเดี๋ยวนี้ด้วย ไม่ใช่เป็นเห็นที่พูดกันลอยๆ ว่า เห็น

ท่านอาจารย์: และ เห็นเดี๋ยวนี้ เป็นเห็นแค่ไหน?

อ.อรรณพ: เห็นเดี๋ยวนี้เป็นเห็นแค่ไหนอีกๆ แค่ฟังแล้วไตร่ตรองคล้อยตามไปในเหตุผลว่า เห็นเป็นเห็นโดยขั้นที่ฟังแล้วเข้าใจขึ้นอีกนิดหน่อยครับ

ท่านอาจารย์: จนกว่าจะไม่ลืมว่า เวลาพูดถึง เห็น คือพูดถึงเห็นที่กำลังเห็นเดี๋ยวนี้

อ.อรรณพ: ครับ กล่าวก็คือพูดถึงเห็นที่กำลังเห็นเดี๋ยวนี้ ไม่ใช่เห็นในหนังสือ ในพระไตรปิฎก ในคัมภีร์ต่างๆ

ขอเชิญอ่านได้ที่ ...

จากปริยัติถึงปฏิบัติ

ชาวพุทธคือใคร มีหน้าที่อะไร

บ้านธัมมะศึกษาธรรม 147_ปริยัติสำคัญ

ขอเชิญคลิกฟังได้ที่ ...

ปริยัติสำคัญ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

กราบยินดีในกุศลจิตของ อ.อรรณพ ด้วยความเคารพค่ะ