ธาตุและมหาภูตรูปอีกครั้ง

การตอบลักษณะนี้ได้เคยให้คำตอบกับผู้ถามมาแล้ว ผู้ถามไม่พอใจในคำตอบ ยังหาว่าดูถูกภูมิวิปัสสนาของตน กระผมจึงตอบใหม่ว่า การรู้ลักษณะด้วยวิปัสสนาปัญญานั้นให้หมายเอาว่าใช้อารมณ์ใดพิจารณา ถ้าพิจารณาโดยความเป็นธาตุ แข็งนั้นก็คือธาตุ แต่ถ้าใช้อารมณ์แห่งความเป็นรูปพิจารณา แข็งนั้นก็เป็นรูป การตอบเช่นนี้ผิด/ถูกอย่างไร เพราะการให้ความรู้ทางธรรมนั้นยากในการอรรถธิบาย พึงให้คำตอบแก่ผู้ควรตอบ เจริญธรรม