การศึกษาธรรมลำพังตนเอง

ถ้าไม่รู้ว่าสัมมาสมาธิประกอบด้วยปัญญาอย่างไร ขณะนั้นก็เป็นมิจฉาสมาธิ ไม่ใช่สัมมาสมาธิ ปัญญาเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด เพราะเหตุว่าด้วยปัญญาพระผู้มีพระภาคจึงตรัสรู้เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า และทรงแสดงพระธรรมทั้งหมดเพื่อเกื้อกูลพุทธบริษัทให้เกิดปัญญาของตัวเองด้วย

การศึกษาธรรมลำพังตนเอง โดยที่ไม่มีกัลยามิตรหรือสหายธรรมที่จะให้คำชี้แจง ปรึกษา หรือมีความคิดอ่านที่จะช่วยกันทำให้แจ่มชัดยิ่งขึ้น จึงทำให้เขาประพฤติปฏิบัติตึงไปสำหรับคฤหัสถ์ ท่านผู้นี้ไม่ได้บวชเป็นบรรพชิต แต่เป็นผู้ที่ไม่นอน รับประทานอาหารวันละมื้อเดียว และก็น้อยมากด้วย กลางคืนก็ไม่นอนเลย นั่งแล้วก็ลุกขึ้นเดิน แล้วก็นั่งแล้วก็ลุกขึ้นเดิน เขาก็ตั้งใจจะเป็นผู้ที่รักษาศีล ๕ ตลอดชีวิต เป็นผู้ที่มีสัทธามาก

แต่ว่าเรื่องของปัญญาเป็นอีกเรื่องหนึ่ง ซึ่งไม่ใช่แต่เพียงอ่านแล้วคิดแล้วเข้าใจเอาเอง ท่านผู้นั้นพยายามทุกอย่างที่จะศึกษาและปฏิบัติ ตามวิสุทธิมรรค ท่านผู้นี้เคยมาเมืองไทย ๓ ครั้ง และได้มีโอกาสพบดิฉัน ซึ่งเขาก็ยังคงมีความเชื่อมั่นในการประพฤติปฏิบัติของเขา ว่าเป็นหนทางที่จะขัดเกลากิเลส แต่เขายังไม่รู้ว่ากิเลสละเอียดมาก ทันที่ที่เห็นแล้วปัญญาไม่เกิด ขณะนั้นถ้าไม่ศึกษาพระธรรม จะไม่รู้เลยว่าเป็นอกุศลแล้ว

ถ้าถามเรื่องปัญญา วิธีที่จะอบรมเจริญปัญญารู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏตามปกติตามความเป็นจริงในขณะนี้ ท่านผู้นี้จะตอบไม่ได้เลย [ตอนที่ 10]

รับฟัง ... ชาวญี่ปุ่นท่านหนึ่งศึกษาพระพุทธศาสนา