เหตุปัจจัยของนามรูปมีอะไรบ้าง

สำหรับคำถามที่ว่า เหตุปัจจัยของนามรูปมีอะไรบ้าง กรุณาอธิบายเพียงย่อๆ

ผู้ที่เจริญสติปัฏฐานจะทราบเหตุปัจจัยของนามและรูปด้วย อย่างกำลังคิดหรือนึกขึ้นมา ถ้าสติไม่เกิด ไม่รู้ว่าเป็นแต่เพียงนามธรรมที่คิดหรือที่นึก ก็หวั่นไหวอีกแล้ว เป็นตัวเป็นตน ทำไมถึงคิดไม่ดีอย่างนี้อย่างนั้น แต่ถ้าขณะนั้นระลึกได้รู้ว่า จะคิดอย่างนั้นหรือจะคิดอย่างไรก็ตามก็ไม่ใช่ตัวตน แต่ละคนแลกความคิดกันไม่ได้ เพราะฉะนั้น แม้ความคิดในขณะนั้นก็เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย นี่เป็นทางที่จะทำให้รู้ชัด และละคลายการที่เคยหวั่นไหวไปด้วยความเป็นตัวตน โดยการที่รู้ปัจจัยของนามของรูปทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ

สำหรับทางตาเป็นของแน่นอนว่า ลืมตาขึ้นมาก็มีปัจจัย คือ สีสันวัณณะต่างๆ เป็นอารมณ์ ทำให้มีการรู้สีสันวัณณะนั้น หรือขณะที่กำลังรู้เย็น รู้ร้อน รู้อ่อน รู้แข็ง ถ้าเย็นหรือร้อนไม่มากระทบ ก็รู้ไม่ได้ เพราะฉะนั้น ก็รู้ปัจจัยว่า ที่รู้เย็นเพราะมีเย็นปรากฏให้รู้ ที่รู้ร้อนเพราะเหตุว่ามีร้อนกระทบปรากฏที่กายให้รู้

เพราะฉะนั้น ปัจจัยก็ไม่พ้นจากการที่สติระลึกและรู้มากขึ้น แต่ว่าก่อนอื่นจะต้องรู้ลักษณะของนามธรรม รู้ลักษณะของรูปธรรม จึงจะรู้ว่าอะไรเป็นปัจจัย เมื่อรู้ปัจจัยก็ทำให้คลาย ทำให้ละ ทำให้ไม่ยึดถือได้ เช่น ความคิดนึก เป็นต้น ถ้ารู้ว่าเพราะเคยเห็น เพราะเคยได้ยิน เพราะเมื่อเห็นแล้วเคยชอบ เคยไม่ชอบ เพราะฉะนั้น เมื่อนึกถึงก็นึกถึงด้วยความชอบความไม่ชอบตามปัจจัยที่เคยเห็นเคยได้ยินมาแล้ว ดังนั้น เวลาที่คิดนึกเกิดขึ้น สติก็ระลึกได้ ไม่ผูกพัน หรือว่าเยื่อใยยึดโยงว่าเป็นตัวตนหรือว่าเป็นเรา เพราะรู้ว่าเป็นแต่เพียงความคิดชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย นี่ก็เป็นปัจจัยโดยย่อ ... แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 238

รับฟัง ...

เหตุปัจจัยของนามรูปมีอะไรบ้าง