สำคัญคือ เข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฏ

最重要的是瞭解現在正在出現的法

สำคัญคือ เข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฏ

問: 我有時候會去跟朋友倒情緒垃圾，但是當我朋友常常跟我倒情緒垃圾時我覺得很負面，所以我覺得也許我也不應該去跟朋友倒情緒垃圾，我會因此感到壓抑自己。

ผู้ถาม: บางครั้งดิฉันก็จะไประบายความทุกข์กับเพื่อน แต่บางครั้งเวลาที่เพื่อนมาระบายความทุกข์กับดิฉันบ้าง ดิฉันก็จะรู้สึกแย่ตามไปด้วย จึงมาคิดได้ว่าตัวเองก็ไม่ควรนำความทุกข์ไประบายใส่เพื่อน เพราะเหตุนี้ดิฉันจึงรู้สึกหดหู่

Sarah: 通常我們一整天中都會一直想到自己，會後悔5分鐘前或是昨天所說的話，所作的事或者是認為也許我應該這樣作或那樣作比較好。
因為強烈的執取於有個我的存在，也同樣會執取於有個別人的存在，執取於這樣比較好那樣比較好。但這些都是外在的情境故事，因為沒有瞭解到所有發生的都是因緣和合的究竟實相。

โดยปกติแล้วเรามักจะคิดถึงแต่ตัวเอง เราอาจจะหวนนึกเสียใจกับการกระทำคำพูดเมื่อ 5 นาทีที่แล้ว หรือคำพูดเรื่องเมื่อวานนี้ ก็เป็นได้ ว่าไม่น่ากระทำอย่างนั้นเลย เราน่าจะพูดแบบนี้หรือควรจะกระทำแบบนี้จะดีกว่า นี่เพราะมีความยึดมั่นถือมั่นด้วยความเป็นเรา แต่ทั้งหมดนั้นก็เป็นเพียงเรื่องราว โดยไม่เข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้นว่า ทั้งหมดเป็นธัมมะ เป็นสิ่งที่มีจริง

當想著應不應該跟朋友倒苦水或是後悔不應該那樣作時，在這樣想的時候有智慧嗎?還是有更多的後悔和更多的不安干擾。 所以重點不是我應該怎麼作或不應該怎麼作，而是瞭解現在出現的法是什麼。因為現在去想的是真的，現在去看的是真的，現在去聽的也是真的，現在不管是什麼法，它們生起都是有它們的因緣條件，生起就滅了。 對待他人最好的方式是友善慈愛，有智慧的相處，這樣子的相處是不會後悔的。

ในขณะที่คิดได้ว่าไม่ควรไประบายอารมณ์กับเพื่อนเลย หรือหวนนึกเสียใจว่า ตอนนั้นเราไม่น่าที่จะทำแบบนั้นเลย ขณะที่กำลังคิดแบบนั้นปัญญาเกิดไหม? ยิ่งคิดเรื่องราวก็ยิ่งเสียใจเกิดขึ้นกลุ้มรุมทำร้ายจิต ดังนั้นสิ่งที่สำคัญไม่ได้อยู่ที่ว่าเราควรกระทำอย่างนี้หรือว่าเราไม่ควรกระทำอย่างนี้ แต่เป็นปัญญาที่เข้าใจสิ่งที่กำลังเกิดว่านั่นคืออะไร? เพราะเหตุว่า”คิด”เป็นสิ่งที่มีจริง “เห็น”เป็นสิ่งที่มีจริง ขณะนี้กำลังได้ยินก็เป็นสิ่งที่มีจริง ไม่ว่าสิ่งที่เกิดขึ้นนั้นคืออะไร ต้องมีเหตุปัจจัยจึงเกิดขึ้น เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป การคบหาบุคคลอื่นด้วยความเป็นมิตร ด้วยเมตตา ด้วยปัญญาเป็นสิ่งที่ดีที่สุด เพราะจะไม่นำความทุกข์หรือความเสียใจใดๆ มาให้เลย

問: 但我沒有足夠的友善和慈愛可以如此對待我的朋友。

ผู้ถาม: แต่การคบหากับเพื่อนด้วยความเป็นมิตร ด้วยความเมตตา สำหรับตัวดิฉันเองยังเจริญไม่มากพอ

Sarah: 智慧能夠瞭解慈愛和其它善的價值。現在想著我不要和這個人說話或那個人說話，因為會感到很干擾，但在那個時候是什麼類型的心在想呢?法就是法，它生起就滅去了，並不重要。法的本質都不是我, 對法有更多的思惟才會對法更有信心

ซาร่า: ปัญญาสามารถเข้าใจคุณค่าของเมตตาและกุศลธรรมต่างๆ ตอนนี้กำลังครุ่นคิดว่าเราไม่อยากจะพูดจากับบุคคลนี้ หรือเราอยากที่จะพูดจากับบุคคลนี้ ก็เพราะไม่อยากมีความรู้สึกไม่ดี แต่ขณะนั้นเป็นจิตอะไร? ธรรมะ คือธรรมะ เกิดขึ้นแล้วดับไป ไม่เหลือเลย สภาพธรรมทั้งหลายไม่มีเรา ไม่ใช่เรา การคิดพิจารณาสภาพธรรมบ่อยๆ จะเป็นปัจจัยให้ยิ่งมั่นคงในธรรมมากยิ่งขึ้น

Ajhan Sujin: 一天中都是我喜歡什麼或是我不喜歡什麼，都不知道它已經不再那裡了。上一刻已經過去了，但現在還是緊緊地抓住。事實上一刻接著一刻，都是從什麼都沒有，有個什麼然後什麼都沒有，最珍貴的是瞭解在那裡的已經不在那裡了，這個智慧才是最珍貴的。 真正重要的是瞭解現在在那裡的是什麼?我生活上有許許多多的問題，但那個”我”現在在哪裡呢?如果從來不瞭解法，就會把法當作是個人或某個東西。 智慧生起的累積可以瞭解在那裡的是什麼。這才能夠解決生命中所有的問題。 現在在那裡的是什麼?

อ.สุจินต์: ในวันหนึ่งๆ เราชอบอะไรหรือไม่ชอบอะไร ก็ไม่รู้เลยว่าทั้งหมดไม่ได้มีอยู่ตรงนั้นแล้ว ขณะเมื่อกี้ก็ผ่านไปแล้ว แต่ก็ยังจะยึดมั่นไม่ปล่อย ความจริงคือ การสืบต่อกันแต่ละขณะแต่ละขณะ ทั้งหมดคือ ไม่มี แล้วมี แล้วหามีไม่ สิ่งที่มีค่าที่สุด คือเข้าใจสิ่งที่มีอยู่ตรงนั้นว่าไม่ได้มีอยู่ตรงนั้นแล้ว ปัญญาประเสริฐสุด สิ่งที่สำคัญจริงๆ คือการเข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฎที่มีอยู่ตรงนั้นว่าคืออะไร?

ในชีวิตเรามีปัญหาตั้งมากมาย แล้วตัวเราเดี๋ยวนี้ขณะนี้มีอยู่ตรงไหน? หากไม่เคยมีความเข้าใจพระธรรม ก็ยึดถือสัตว์ บุคคล สิ่งของว่าเป็นสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เมื่อใดที่ปัญญาเกิดขึ้นเข้าใจสิ่งที่มีอยู่ตรงนั้นได้ นี่จึงจะเป็นการแก้ปัญหาในชีวิตได้จริงๆ ขณะนี้สิ่งที่มีอยู่ตรงนี้คืออะไร?

問: 聽到。

ผู้ถาม: ได้ยิน

Ajhan Sujin: 什麼是聽?

อ.สุจินต์: อะไรได้ยิน?

問: 心。

ผู้ถาม: จิต

Ajhan Sujin: 什麼是心?

อ.สุจินต์: อะไรคือจิต?

問: 是可以知道的。

ผู้ถาม: สิ่งที่สามารถรู้ได้

Ajhan Sujin: 聽是因緣和合生起的嗎?

อ.สุจินต์: ได้ยินเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัยใช่ไหม?

問: 是。

ผู้ถาม: ใช่

Ajhan Sujin: 當那個去聽的心有條件生起，生起就滅了，那它現在在哪裡呢?

อ.สุจินต์: ได้ยินเกิดขึ้นเพราะมีเหตุปัจจัยจึงเกิด เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป ตอนนี้ได้ยินอยู่ที่ไหน?

問: 沒有了。

ผู้ถาม: ไม่มีแล้ว

Ajhan Sujin: 滅去的耳識不會再回來，不管我們學了多少的佛學名詞，瞭解那個在那裡因緣和合的法才是最重要的。 隨著智慧的增加以及記憶的加深會自然地去思慧，自然地慢慢放掉那個執取。

อ.สุจินต์: จิตได้ยินดับแล้วไม่กลับมาอีกเลย ไม่ว่าเราจะศึกษาคำในพระไตรปิฎกมามากเท่าไหร่ก็ตาม การเข้าใจสิ่งที่กำลังเกิดปรากฏอยู่ขณะนี้สำคัญที่สุด ปัญญาที่ค่อยๆ เพิ่มขึ้นพร้อมกับสัญญาความจำที่มั่นคงจะเป็นปัจจัยให้เกิดการใคร่ครวญพิจารณาธรรมะ

問: 老師經常問在看的是什麼? 我們知道是心在看，可是那真正在看的是什麼?

ผู้ถาม: ท่านอาจารย์มักถามบ่อยๆ ว่าเห็นคืออะไร? เราก็ทราบว่าเห็นเป็นจิต แต่ที่กำลังเห็นจริงๆ แท้จริงแล้วคืออะไร?

Ajhan Sujin: 就像現在。

อ.สุจินต์: เดี๋ยวนี้

Sarah: 現在如果沒有那個在看的，色塵能夠被看到嗎? 那個能夠被看到的是因為有那個去看的，我們可以給它任何名字，但它就是那個去看的，生起就滅去了。 如果不能瞭解現在那個去看的就只是法，不是我在看，我們就不會真的瞭解那個痛的感受不是我也不是我在痛，就只是一個法去經驗觸所緣而已。 在緬甸和泰國有很多的大師對阿毗達摩的細節認識很豐富，但不見得能夠瞭解現在出現的法是什麼，甚至還會刻意遠離家人朋友去作各種的練習。所以一開始正道的建立是很重要的。

ซาร่า: ถ้าขณะนี้ไม่มีจิตเห็น สีจะถูกเห็นได้ไหม? สิ่งที่ถูกเห็นมีได้เพราะมีสภาพที่รู้ในสิ่งที่ถูกเห็น เราจะเรียกว่าอย่างไรก็ได้ แต่สภาพนั้นเป็นเพียงเห็น เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป หากไม่เข้าใจว่าเห็นเป็นเพียงธรรมะ ไม่ใช่เราเห็น เราก็ไม่อาจที่จะเข้าใจความรู้สึกปวดได้ว่าไม่ใช่เรา ไม่ใช่เราปวด เป็นเพียงธรรมะที่กำลังปรากฎเท่านั้น ในพม่าหรือเมืองไทยมีอาจารย์ที่เข้าใจรายละเอียดในพระอภิธัมมัตถสังคหะ แต่ก็ไม่ได้เข้าใจว่าสิ่งที่กำลังปรากฎนั้นคืออะไร มิหนำซ้ำยังมีความจงใจตั้งใจที่จะหลีกหนีครอบครัวเพื่อนฝูงผู้คนเพื่อที่จะไปฝึกฝนกระทำบางสิ่งบางอย่าง ดังนั้นการเริ่มต้นที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งที่สำคัญยิ่ง

心是主要去經驗的領導者，心生起的時候一定會有心所伴隨著去經驗同一個對象，比如眼識 (去看的心) 生起時至少會有七個心所伴隨去看。 不是我在看，去看的是果報心，是過去業力帶來的結果，所以不是我可以選擇要去看到什麼。

จิตเป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้ ขณะที่จิตเกิดขึ้นรู้อารมณ์ใดอารมณ์หนึ่ง ต้องมีเจตสิกเกิดขึ้นรู้อารมณ์เดียวกันด้วยเสมอ เช่น จิตเห็นเกิดขึ้นต้องมีเจตสิกอย่างน้อย 7 ดวงหรือ 7 ประเภทเกิดร่วมด้วยกับจิตเห็น ไม่ใช่เราเห็น แต่เห็นเป็นวิบากจิตเป็นผลของกรรม ดังนั้นไม่ได้ขึ้นอยู่ที่เราเลือกที่จะเห็นหรือไม่เห็นสิ่งใด

問: 可以請您談一下彼所緣心嗎?

ผู้ถาม: ขอเรียนเชิญกล่าวถึงเรื่องตทาลัมพนจิตได้ไหม?

Sarah: 色法會持續十七個心識剎那的時間，一個完整的心路過程中最後一個心是彼所緣心。當對象所緣撞擊到感官，從過去有分心起，一直到速行心相繼生起滅去之後，如果色法還沒有滅去則會有兩個彼所緣心緊接著生起。彼所緣心執行的是保持經驗對象的功能。如果在速行心滅去後那個對象所緣就滅了，彼所緣心就沒辦法生起。彼所緣心生起就滅了，現在也不會出現，沒有什麼重要的。 重點是現在有在看嗎?現在有在聽嗎?只有現在有出現的法才能夠被瞭解，瞭解細節是為了幫助瞭解沒有我，就只是這些法的生滅。

ซาร่า: รูปๆ หนึ่งมีอายุเท่ากับจิตเกิดดับ 17 ขณะ ใช้อายุของจิตเป็นเครื่องนับอายุของรูปที่เกิดขึ้นในวาระหนึ่งๆ จิตที่เกิดขึ้นขณะหลังๆ ของการรู้อารมณ์ในวาระหนึ่งๆ เรียกว่า ตทาลัมพนจิต ในขณะที่มีสิ่งใดสิ่งหนึ่งเกิดขึ้นกระทบกับทางใดทางหนึ่ง เริ่มตั้งแต่อตีตภวังค์ ไปจนถึงชวนจิตที่แล่นไปในอารมณ์เกิดขึ้นแล้วดับไปทั้งหมด หากรูปที่กระทบนั้นยังไม่ดับไป ตทาลัมพนจิตก็เกิดขึ้นกระทำกิจรับอารมณ์ต่อจากชวนจิต หากรูปๆ นั้นซึ่งเป็นอารมณ์ สิ้นสุดลงตรงชวนวิถีจิต ตทาลัมพนจิตก็ไม่เกิดขึ้น ตทาลัมพนจิตเกิดขึ้นแล้วดับไป ซึ่งขณะนี้ก็ไม่ได้ปรากฎ ไม่มีความสำคัญใดๆ ทั้งสิ้น เพราะสิ่งที่สำคัญที่สุดคือขณะนี้มีเห็นไหม? ขณะนี้มีได้ยินไหม? มีเพียงสิ่งที่กำลังปรากฎเท่านั้นที่ปัญญารู้ได้ ส่วนการเข้าใจในความละเอียดของธรรมก็เกื้อกูลช่วยให้เข้าใจว่าไม่มีเรา เป็นเพียงธรรมะที่เกิดดับ

敬感恩阿姜舒淨 (Ajhan Sujin Boriharnwanaket) 的恩惠
น้อมเคารพในคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

謹以此施法之功德與我們在輪迴裡每一世的父母 師長 同修 親友 仙人 各位讀者及其他一切眾生分享
กุศลในการนี้ ข้าพเจ้าขออุทิศแด่บิดามารดาในทุกภพทุกชาติ ครูบาอาจารย์ ญาติมิตรสหาย เทวดา และผู้อ่าน รวมถึงสัตว์ทั้งหลาย

By line group Just Dhamma

หมายเหตุ
ที่มา : การสนทนาธรรมออนไลน์ระหว่างท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ กับ ชาวจีน

สรุปใจความภาษาจีน โดย 陳品彤 เฉินผิ่นถง (คุณแพท)
แปลภาษาไทย โดย คุณปาล สว่างพัฒนกุล (黃如蓮)

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... บทความแปลภาษาจีน