จิตใดบ้างที่ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวทางกาย และการกล่าววาจา
ผมขอเรียนถามว่า จิตที่ทำชวนกิจดวงใดบ้าง ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวทางกาย และ การกล่าววาจาได้ และเป็นชวนจิตในวิถีจิต ทางทวารใดและวาระใดได้บ้างครับ
จิตที่ทำกิจชวนะในกามชวนะทั้ง ๗ ขณะ ในมโนทวารวิถีจิต จึงทำให้มีการเคลื่อนไหวทางกายหรือทางวาจาได้ ชวนจิตทางปัญจทวารไม่อาจยังกายวาจาให้เคลื่อนไหวได้โปรดอ่านข้อความจากอรรถกถาโดยตรง
อนุโมทนาคำตอบของมูลนิธิฯ ครับ
ขออนุญาตถามต่อครับว่า วิถีจิตที่เป็นชวนวาระ โดยมีกามชวนจิตครบเจ็ดขณะ (ไม่มี ตทาลัมพนะ) ก็ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวได้ใช่ไหมครับ
กรุณาเปิดพระไตรปิฎก เล่มที่ 76 ฉบับมหามกุฏ ฯหน้า 248 - 249 ครับ ได้แสดงองค์ธรรมที่เกี่ยวข้องกับคำถามโดยตรงครับ หรือสามารถศึกษา ได้จาก วิสุทธิมัคคปกรณ์ ปัญญานิทเทส สัมมสนญาณ ครับ
ตอบความเห็นที่ ๔ ชวนวาระ ย่อมทำให้เกิดความเคลื่อนไหวได้
ในชีวิตประจำวัน ผมสังเกตว่าการเคลื่อนไหวร่างกาย และการกล่าววาจานั้น มักเป็น ไปด้วยอกุศลจิตต่างๆ ทั้งโลภะ โทสะ และโมหะ ความเข้าใจรูปธรรม และนามธรรม ที่เป็นปัจจัยในการกระทำทางกายและวาจา จะช่วยให้พิจารณาชีวิตตามความเป็นจริง ได้เป็นอย่างดี ขอบคุณคำตอบของทั้งสองท่านครับ ผมได้ศึกษาตามที่ คุณสัมภเวสีบอกไว้แล้วครับ โดยสรุปว่า “…จริงอยู่ จิต ๓๒ ดวง ย่อมยังพหิรูปให้ตั้งขึ้น ย่อมอุปถัมภ์ อิริยาบถ ย่อมยัง วิญญัตติแม้ทั้ง ๒ ให้เกิดขึ้น….”
“…..คำว่า จิต ๓๒ คือ จิตที่กล่าวในหนหลัง นั่นแหละ คือ กามาวจรกุศล ๘ อกุศลจิต ๑๒ กิริยาจิต ๑๐ อภิญญาจิตของพระเสกขะปุถุชน ๑ อภิญญาจิตของพระขีณาสพทั้งหลาย ๑….. ”
อยากเรียนถามคุณสัมภเวสี หรือท่านผู้รู้ว่า กริยาจิต ๑๐ ดวงนั้น นอกเหนือจาก กามาวจรกิริยาจิต ๘ ดวง และหสิตุปปาทจิต ๑ ดวง ที่ทำชวนกิจแล้ว กิริยาจิตอีก ๑ ดวง คือจิตดวงใดครับ (ใช่ มโนทวาราวัชชนจิต หรือไม่?)
