อายตนะ ๑๒

อายตนะภายใน ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ (จิต)

อายตนะภายนอก ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และธัมมารมณ์

คำว่า ธัมมารมณ์ หมายถึง อารมณ์ที่รู้ได้เฉพาะทางใจเท่านั้น ได้แก่ จิต เจตสิก ปสาทรูป สุขุมรูป นิพพาน บัญญัติ ฉะนั้น ธัมมารมณ์บางอย่างเป็นอายตนะภายใน เช่น จิต ใจ บางอย่างเป็นภายนอก เช่น เจตสิก สุขุมรูป บางอย่างไม่เป็นอายตนะ เช่น บัญญัติ

ขออนุโมทนาครับ