ผู้ที่มีอุปนิสัย

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 358

กถาวัตถุสูตร

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคล พึงรู้กันได้ด้วยกถาสัมปโยค ว่าจะเป็นบุคคลมีอุปนิสัยปัจจัย หรือเป็นบุคคลไม่มีอุปนิสัยปัจจัย ผู้ไม่เงี่ยโสต (คอยฟัง) เป็นบุคคลไม่มีอุปนิสัยปัจจัย ผู้เงี่ยโสต (คอยฟัง) เป็นบุคคลมีอุปนิสัยปัจจัย บุคคลนั้นเป็นผู้มีอุปนิสัยปัจจัย ย่อมรู้ยิ่งเห็นจริงซึ่งธรรมอันหนึ่ง ย่อมกำหนดรู้ซึ่งธรรมอันหนึ่ง ย่อมละซึ่งธรรมอันหนึ่ง ย่อมทำให้แจ้งซึ่งธรรม อันหนึ่ง เมื่อรู้ยิ่งเห็นจริงซึ่งธรรมอันหนึ่ง กำหนดรู้ซึ่งธรรมอันหนึ่ง ละซึ่งธรรม อันหนึ่งทำให้แจ้งซึ่งธรรมอันหนึ่ง ย่อมถึงวิมุตติโดยชอบ

อรรถแก้ไว้ว่า

ย่อมรู้ยิ่งเห็นจริงซึ่งธรรมอันหนึ่งคือ (อริยมรรค) ย่อมกำหนดรู้ซึ่งธรรมอันหนึ่งคือสภาพธรรมที่มีจริงในขณะนี้ที่เป็นทุกขสัจจะย่อมละซึ่งธรรมอันหนึ่งคืออกุศลธรรมทั้งปวงย่อมทำให้แจ้งซึ่งธรรม อันหนึ่ง คือเป็นพระอรหันต์ ทำให้แจ้งซึ่งพระนิพพาน