มนสิการ-โยนิโสมนสิการ-อโยนิโสมนสิการ
ผู้ฟัง มนสิการเป็นเจตสิก ปัญญาก็เป็นเจตสิก ทีนี้ที่กล่าวว่ามนสิการบวกกับปัญญา มันก็ยังไม่ชัดเจนเท่าไหร่
ท่านอาจารย์ มนสิการเกิดร่วมกับปัญญาเจตสิกได้ ปัญญาเกิดกับจิตดวงไหนมนสิการเกิดกับปัญญา และจิตในขณะนั้นหรือเปล่า
ผู้ฟัง มนสิการเป็นสัพพจิตตสาธารณะเกิดกับจิตทุกดวง
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นก็ต้องเกิดกับจิตทุกประเภท ไม่ว่าจะมีปัญญาเจตสิกเกิดหรือไม่มีปัญญาเจตสิกเกิด และขณะที่ปัญญาเกิด มีมนสิการเจตสิกเกิดร่วมด้วยหรือเปล่า มี และขณะที่ปัญญาไม่เกิด มีมนสิการเจตสิกเกิดร่วมด้วยหรือเปล่า มี
ผู้ฟัง โยนิโสมนสิการ ตัวมนสิการมีปัญญาเกิดร่วมด้วย
ท่านอาจารย์ มิได้ โยนิโสมนสิการคือมนสิการที่พิจารณาโดยแยบคายจึงเป็นกุศล ไม่ว่าจะมีปัญญาเกิดร่วมด้วยหรือไม่มีปัญญาเกิดร่วมด้วยก็ตาม ขณะที่โยนิโสมนสิการเจตสิกเกิด จิตเป็นกุศลหรือเป็นโสภณซึ่งจะมีปัญญาเกิดร่วมด้วยหรือไม่มีปัญญาเกิดร่วมด้วยก็ได้เพราะเป็นกุศลจึงเป็นโยนิโสมนสิการ
ผู้ฟัง ในกรณีที่มีอกุศลจิตเกิดขึ้น แล้วเรามีโยนิโสมนสิการ
ท่านอาจารย์ เราจากไหน ขณะที่อกุศลเกิดขึ้นมีมนสิการเจตสิกเกิดร่วมด้วย เพราะอโยนิโสมนสิการขณะนั้นจึงเป็นอกุศล
ที่มา ...