เห็นสิ่งที่ปรากฎ คิดนึกและจำ

ขณะนี้เห็น ต้องมีสิ่งที่ปรากฏให้เห็น จะเรียกอะไรก็แล้วแต่ ไม่เรียกอะไรก็ยังได้ แต่ว่ามีจริงๆ เพราะเห็นแล้ว จะบอกว่า สิ่งที่ถูกเห็น ไม่มีได้อย่างไร แต่ไม่รู้ความจริงของ สิ่งที่ปรากฏเท่านั้นเอง ว่าลักษณะจริงๆ ของสิ่งที่ปรากฏนี้เป็นธรรมอย่างหนึ่ง ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่โต๊ะ ไม่ใช่เก้าอี้ ถ้าไม่มีการคิดนึกถึงรูปร่างสัณฐานของสิ่งที่ปรากฏให้ เห็น แต่ก็เกิดแล้วดับสืบต่ออย่างเร็ว จนกระทั่งปรากฏเป็นนิมิตต่างๆ และสัญญาก็จำใน นิมิตต่างๆ กันว่า เป็นคนบ้าง เป็นสัตว์บ้าง เป็นโต๊ะบ้าง เป็นเก้าอี้บ้าง แต่ลักษณะแท้ จริงคือ สิ่งนั้นเป็นธาตุที่มีจริง ซึ่งสามารถปรากฏกับจิตเห็น เมื่อธาตุนั้นกระทบกับจักขุ- ปสาท

เพราะฉะนั้นถ้าไม่มีจักขุปสาท อย่างที่สมมติเรียกกันว่า โต๊ะ เก้าอี้ ไม่มีจักขุปสาท ไม่มีทางที่เห็นจะเกิดขึ้นได้เลย ต่อเมื่อใดที่ใดก็ตามเอารูปอื่นออกหมด แต่มีจักขุปสาท ที่สามารถกระทบกับรูปนั้น แล้วก็เป็นปัจจัยให้ธาตุรู้เกิดขึ้นเห็น

นี่คือชั่วขณะหนึ่งที่เราคิดว่ามีโลกกว้างใหญ่ มีคนมากมาย มีเราทั้งตัวตั้งแต่ศีรษะ จรดเท้า ความจริงไมมีอะไรเลย นอกจากธรรมที่เกิดแล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็วสืบต่อ โดยที่ไม่รู้เลยว่า แท้ที่จริงแล้วก็คือชั่วลักษณะที่ปรากฏแต่ละลักษณะ เท่านั้นเอง แต่ ปรากฏสืบต่อให้จำ ให้มีสัญญาวิปลาสว่า สิ่งนั้นเที่ยง ไม่ได้ดับ แล้วก็ยังเห็นว่าเป็นสิ่ง หนึ่งสิ่งใดด้วย แต่ความจริงแล้วก็คือเป็นธรรมทั้งหมด ที่มีลักษณะต่างกัน