ทำไมไม่เรียกโลกุตตรจิตซึ่งเกิดดับ ว่า โลก

ส.   มีข้อสงสัยอะไรไหมคะในเรื่องนี้

ถาม   ทำไมโลกุตตรจิตทั้ง ๘ จึงเกิดดับ ทำไมไม่เรียกว่า “โลก” ทำไมเรียก “โลกุตตรจิต” ล่ะครับ

ส.   เพราะมีนิพพานเป็นอารมณ์ และดับกิเลส

ผู้ฟัง    ก็การเกิดดับของจิต ไม่มีความหมายหรือครับ

ส.   ถ้ากล่าวโดยลักษณะของจิต เป็นสังขารธรรมโดยนัยต่างๆ แต่ถ้าจำแนกโดยโลกียะ โลกุตระ แล้วจิตนั้นชื่อว่า โลกุตตรจิต แต่จิตนั้นไม่ใช่นิพพาน ต้องเข้าใจความหมายด้วยค่ะ

จิตไม่ใช่นิพพาน ถ้ามิฉะนั้นแล้ว จะมีการต่างกันอะไรระหว่างจิตที่รู้แจ้งนิพพาน กับจิตที่ไม่รู้แจ้งนิพพาน ก็ต้องมีคำหรือมีชื่อ ซึ่งจะบัญญัติจิตที่รู้แจ้งนิพพานว่า ไม่ใช่โลกียจิต ไม่ใช่จิตที่เพียงประจักษ์ลักษณะเกิดดับของนามธรรมและรูปธรรม โดยที่ยังไม่ประจักษ์ลักษณะของนิพพาน เพราะเหตุว่าขณะใดเมื่อใดที่ประจักษ์ลักษณะของนิพพาน เพราะนิพพานเป็นโลกุตรธรรม เพราะฉะนั้นจิตที่ประจักษ์ลักษณะของนิพพาน โดยประเภทที่จำแนกให้ต่างกับจิตอื่นๆ จึงเป็นโลกุตตรจิต

มิฉะนั้นแล้วก็จะไม่มีคำที่จะแสดงความต่างกันของจิตที่มีนิพพานเป็นอารมณ์ กับจิตซึ่งไม่มีนิพพานเป็นอารมณ์