เวทนาเจตสิก - สัพพจิตตสาธารณเจตสิก

ถาม   ขณะที่กระทบสัมผัสกับสิ่งที่ดีๆ อันนั้นเป็นกุศลวิบากใช่ไหม เมื่อเกิดความพอใจในภายหลังแล้ว อันนี้เป็นอกุศลจิตซึ่งเกิดร่วมกับเวทนาเจตสิกใช่ไหมครับ เวทนาเจตสิกอันนี้ก็เป็นอกุศลเจตสิก แล้วก็ยังมีเวทนาที่เป็นกุศลด้วย ในสัพพจิตตสาธารณเจตสิกมีทั้งกุศลและอกุศลหรือครับ

ส.   แน่นอนค่ะ แล้วแต่จะเกิดกับจิตประเภทใด ก็เป็นประเภทนั้น สัพพจิตตสาธารณเจตสิก ชื่อยาว แต่ว่าความหมายก็หมายความถึง เจตสิกที่เกิดกับจิตทุกดวง สัพพ แปลว่า ทั้งหมด สาธารณะ แปลว่าทั่วไป สัพพจิตตสาธารณเจตสิก ก็คือเจตสิกที่เกิดกับจิตทุกดวง เพราะฉะนั้นแล้วแต่จิตว่า จิตนั้นเป็นกุศล สัพพจิตตสาธารณเจตสิก ๗ ดวงนั้น ก็เป็นกุศล ถ้าจิตนั้นเป็นอกุศล สัพพจิตตสาธารณเจตสิก ๗ ดวงนั้นก็เป็นอกุศล ถ้าจิตนั้นเป็นวิบาก สัพพจิตตสาธารณเจตสิก ๗ ดวงนั้นก็เป็นวิบาก ถ้าจิตนั้นเป็นกิริยา สัพพจิตตสาธารณเจตสิก ๗ ดวงนั้นก็เป็นกิริยา

ผู้ฟัง    ถ้าเกิดทั้งฝ่ายดีและไม่ดี

ส.   เกิดพร้อมกันไม่ได้ค่ะ ผัสสะนับเป็น ๑ ไม่ว่าจะเป็นกุศลหรืออกุศล หรือเป็นวิบาก หรือเป็นกิริยา แต่เจตสิกนั้นเป็นเจตสิกที่เกิดขึ้นกระทบอารมณ์ที่จิตกำลังรู้

ผู้ฟัง    เจตสิกนี้ก็เท่ากับเป็นกลางๆ ถ้าเกิดร่วมกับอกุศลก็เป็นอกุศล เกิดร่วมกับกุศลก็เป็นกุศล

ส.   ถูกต้องค่ะ เพราะฉะนั้นจึงมีคำอีกคำหนึ่ง สำหรับสัพพจิตตสาธารณะ คือ อัญญสมานาเจตสิก หมายความว่าเป็นเจตสิกซึ่งเสมอกับธรรมที่เกิดร่วมกัน คือ เป็นพวกเดียวกัน เพราะว่าถ้าธรรมที่เกิดด้วยเป็นกุศล เจตสิกพวกนี้ก็เป็นกุศล เมื่อธรรมที่เกิดร่วมด้วยเป็นอกุศล เจตสิกพวกนี้ก็เป็นอกุศล