ชวนะเนื่องกับตทารัมมณอย่างไร

ถาม   ผมสงสัยตอนนี้ล่ะครับว่า ก่อนจุติจิตจะเกิดขึ้น ถ้าวิถีจิตสุดท้าย ชวนะเป็นกุศลก็ไปบังเกิดในภูมิที่ดี ถ้าวิถีจิตสุดท้าย ชวนะเป็นอกุศล ก็ไปบังเกิดในภูมิที่ไม่ดี เพราะฉะนั้นชวนจิตกับวิบากจิต จุติจิตนี้เป็นวิบากจิต ไม่ใช่ชวนจิต ทำไมมันเนื่องกันล่ะครับว่า ชวนจิตเป็นกุศล แล้วจะต้องไปในภูมิที่ดี ชวนจิตสุดท้ายที่เป็นอกุศลแล้ว ก็จะไปเกิดในภูมิที่ไม่ดี เพราะผมคิดว่า ชวนะมันเนื่องกับตทาลัมพนะอย่างไร

ส.   ตทาลัมพนะเกิดเวลาที่อารมณ์ยังไม่ได้ดับไป และเป็นวิบาก ซึ่งวิบากทั้งหมดขอเรียนให้ทราบว่า เป็นเพียงผลของอดีตกรรมที่ได้กระทำแล้ว พร้อมปัจจัยที่จะเกิดก็เกิดขึ้น แล้วก็ดับ ไม่ต้องห่วงอะไรอีก หมดเรื่อง ผลของกรรมเกิดแล้วก็หมดไป แล้วแต่ว่าจะมีการกระทบอารมณ์ทางตาเป็นผลของกรรมใด มีการรู้อารมณ์ใด อารมณ์นั้นยังไม่ดับไป ตทาลัมพนะซึ่งเป็นวิบากจิตก็เกิดขึ้นรู้อารมณ์นั้นต่อจากชวนจิต แล้วก็หมดเรื่องอีกเหมือนกัน

วิบากจิตทั้งหมดไม่ใช่สิ่งที่มีความสำคัญอะไรเลย แต่ถ้าไม่รู้ กิเลสปรารถนาที่จะให้วิบากรู้อารมณ์ที่ดีทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ลืมคิดถึงความสำคัญของชวนวิถี เพราะเหตุว่ากิเลสมีความปรารถนาที่จะเห็นสิ่งที่ดี ได้ยินเสียงที่ดี ได้กลิ่นที่ดี ได้ลิ้มรสที่ดี ได้รู้อารมณ์ที่กระทบสัมผัสกายที่ดี แต่ไม่รู้ว่า เพียงเห็นแล้วดับหมดเรื่องของกรรมแล้ว เป็นวิบากเกิดขึ้นรับผลของอดีตกรรม เวลาที่ได้ยิน จะเป็นเสียงที่ดีหรือไม่ดี ก็จบเรื่องของอดีตกรรม เพราะทำให้วิบากเกิดขึ้นแล้วก็หมดเรื่อง แต่ชวนวิถี เวลาที่เห็นครั้งหนึ่ง ได้ยินครั้งหนึ่ง เป็นกุศลหรืออกุศล นี่เป็นเหตุที่จะทำให้เกิดผลข้างหน้า

เพราะฉะนั้นจึงเป็นความจำเป็นที่จะต้องรู้ชาติของวิถีจิตนะคะ ว่าวิถีจิตใดเป็นชาติอะไร เพื่อที่จะรู้ว่า วิถีจิตใดเป็นวิบาก ก็เป็นเพียงขณะที่เกิดรับผลของอดีตกรรม แล้วก็ไม่เป็นเหตุที่จะให้เกิดวิบากอีก