ปัณฑระ -- ปภัสสระ

คุณอุไรวรรณ ขออนุญาตอ่านข้อความตรงนี้ที่บอกว่า จิตชื่อว่าปัณฑระเพราะหมายความว่าบริสุทธิ์นั้น ตรัสหมายเอาภวังคจิต ซึ่งบริสุทธิ์เพียงชั่วขณะที่ไม่รู้อารมณ์ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เท่านั้น ขณะที่หลับสนิททุกคนดูเหมือนบริสุทธิ์ ไม่รู้สึกชอบ ไม่รู้สึกชัง

ท่านอาจารย์ ตรงนี้ไม่ใช่ความหมายของ ปัณฑระ แต่ตรงนี้เป็นความหมายของ ประภัสสร เพราะฉะนั้นจะมีอยู่ ๒ คำ คือคำว่า "ปัณฑระ" และ"ประภัสสร" ถ้ากล่าวว่า "ประภัสสร" หมายความถึงภวังคจิตกับกุศลจิต แต่ถ้ากล่าวว่า "ปัณฑระ" หมายความถึงจิตทุกประเภท ประภัสสรํ หมายความถึงภวังคจิตกับกุศลจิต นี่มีข้อความชัดเจน และก็ปัณฑระก็มีข้อความชัดเจนว่า หมายถึงจิตทุกประเภท นี้ก็เป็นสิ่งที่จะต้องแก้ไขด้วย

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 51